Merhaba, 2019 yılını geride bırakırken yılın okurlarımız için, yıl boyunca sosyalbilimler.org [Sosyal Bilimler] olarak yapıp ettiklerimizden ve yılın bizim açımızdan nasıl geçtiğinden bahsetmeyi siz okurlarımızla paylaşmayı uygun gördük. Türkçe...
Kayda Değer Akademik Metinler
Bilginin Toplumsal Cinsiyeti Var mıdır?
Bilimlerle toplumsal cinsiyet arasında sıkı bağlar olduğu düşüncesi; toplumdaki temel eril/dişil ikiliğinin ve tarihin büyük bir bölümü boyunca bilimsel araştırmanın eril cinsten bireyler tarafından ve onlar için yapılmış olmasının, bilimsel...
“Keşke Seni Nasıl Bırakacağımı Bilseydim”: Bir Biseksüel Katoliğin Kilise ile İlişkisi
“Üç. İkiye üç oldu. Bir dakika, üç. Şimdi üçe üç.” On altı yaşında, Ayin’de hizmet eden rahip yardımcısı bir Katolik erkek çocuğuyum ve Komünyon boyunca kafamın içinde çoktandır aşina olduğum, stres verici bir oyunu oynuyorum. “Altı. Yedi. Sekiz...
Kadın Çalışmaları Kitaplığı – 2
Kadın çalışmaları kitaplığımızın ikincisini oluştururken birinci kitaplığa göre farklı bir yaklaşım benimsenmiştir. İkinci kitaplıkta kadın çalışmaları ve feminist literatüre katkı sağlayan Türkiyeli akademisyenlere ve yazarlara yer verilmiştir. Bu...
Din Özgürlüğü Üzerine Düşünceler
3 Temmuz 2014’te yayımladığım çalışmamda, yazılarımın her zamanki çizgisinden birkaç kişisel gözlem ve beyanda bulunabilmek için sıyrıldım. Bunu her 4 Temmuz’da olacak senelik bir etkinlik hâline getirmeye karar verdim, bu yüzden bu yazımda “Özgür...
Dijital Veri Çalışmalarında İzin Kavramını Tartışma Zamanı
Anonim veri setleri gittikçe büyüyor ve bireylerin kimliğini saptamak kolaylaşıyor. İnsanları hedef hâline gelmekten korumak için araştırma-rıza prosedürlerinin güncellenmesi gerekiyor. Bugün insanlar, nereye giderse gitsin etrafa verilerini saçıyor...
Türkçe Literatürde İlk: Alain Badiou Özel Sayısı Pasajlar Dergisi’nde Yayımlandı
Türkçe literatürde ilk kez akademik bir dergi Alain Badiou özel sayısı hazırladı. Doğu Batı Yayınları bünyesinde, dört aylık periyotta yayımlanan hakemli akademik dergi Pasajlar Sosyal Bilimler Dergisi, Eylül 2019’da yayımlanan üçüncü...
Entelektüel Bilinç ve Ahlaksal Bilinç
Ahlaksal bilinç çoğu zaman duygunun türlerinden biri gibi ele alınmıştır. D’Alembert’e göre, “güzel doğanın taklidine ve ifade güzellikleri olarak adlandırılan şeylere göre özellikle etkilenmiş” bir tür vardır; “ahlakın gerçeklerine adanmış duygu...
Edebî İhtişam: Acı ve Zafer
Pedro Almodóvar’ın filmi Dolor y gloria [Acı ve Zafer-2019] şüphesiz ki George Best’in “Acı geçicidir, ihtişam sonsuza kadar sürer” ya da Pete Zamperini’nin “Ömürlük bir ihtişam bir anlık acıya değerdir” sözlerini doğrulamaktan çok uzak. Filmin...
Verimli Karşılaşma: Çin Felsefesi Tarihi
Çin düşüncesinin dini, toplumsal ya da edebi özelliklerinden bağımsız olarak Çin felsefesi Batı’da hâlâ çok az bilinmektedir -ya da bu cehaleti düzeltmek için herkesten daha fazla şey yapan Profesör Fung Yu-lan’ın çalışmalarının yayımlanmasından çok...
Ölüm Problemini Çözmek: Makine Olmak
Max More, 200 bin dolar karşılığında, bilim sizi canlandırmak için gelişene kadar cesedinizi sıvı nitrojen içinde depolayacak bir Amerikan şirketi olan Alcor’u yönetiyor. Tim Cannon, bir paket kart büyüklüğündeki cihazı anestezi yardımı olmadan...
Kriminoloji ve Sosyal Bilim
Özet Kriminoloji, yasa yapma, yasaları çiğneme ve yasaları uygulama konularının sistematik olarak incelenmesidir. Kriminoloji, sistematik veri toplama, teorik-metodolojik tenazur ve toplumdaki suçun doğasını ve kapsamını anlama hedefine yönelik...
İnsan Yapımı Bir Kıyamet: Çernobil
Ünlü Manhattan Projesi’nin liderlerinden, “atom bombasının babası” olarak da bilinen J. Robert Oppenheimer, 16 Temmuz 1945 tarihinde New Mexico çölünde yapılan ilk nükleer silah denemesinin akabinde şu sözleri sarf etmişti: “Dünyanın eskisi gibi...
Kolektif Bilinçdışındaki Kullanıcı Hesapları
Hayattaki varlığımız bedensel olarak içinde bulunduğumuz maddi dünyadan giderek uzaklaşarak internet düzlemine yerleşmiş bir hâl aldı. Bu da insanın ruhsal süreçleri üzerine olan tezlerin yeniden gözden geçirilmesinin gerekliliğini akıllara...
Adam Smith, Muhafazakâr Ekonomistler İçin Nasıl (Şaşırtıcı) Bir Kahraman Hâline Geldi?
İnsanlar Adam Smith üzerine tartışmayı seviyor. Bazılarına göre, İskoç filozof, ekonominin büyük incili The Wealth of Nations [Milletlerin Zenginliği] kitabının yazarı [ve] kapitalizmin koruyucu azizidir. Takipçileri, doktrininin serbest piyasanın...
Kadın Çalışmaları Kitaplığı – 1
Geçmişten günümüze kadar kadın çalışmaları alanında çeşitli eserler verilmiştir ve hâlâ verilmektedir. İtalyan yazar Christine De Pizan eserlerinde kadın meselesini toplumsal cinsiyet bağlamında ele alan ilk yazar olarak bilinmektedir. Pizan, 1405...
Araştırma Makalesi Nedir ve Nasıl Hazırlanır?
Araştırma Makalesi Nedir? Yazarın belirli bir konuyu araştırmasını gerektiren herhangi bir makale bir araştırma makalesidir. Büyük çoğunluğu; görüşe dayanan ve yazarın bakış açısıyla yazılmış olan denemelerin aksine, araştırma makaleleri gerçeklere...
Kalabalık Olduğu Zaman Neden Daha Az Yardım Etme Eğiliminde Oluruz?
24 Ekim 2009’da Richmond, Kaliforniya’da bir mezuniyet töreninde, yirmi kişinin gözleri önünde bir genç kıza vahşice saldırıldı ve tecavüz edildi. Saldırının ahlâksızlığı şok edici bir boyuttaydı fakat daha da şaşırtıcı olan boyut birçok insanın bu...
Çoğulculuk, Çoğunlukçuluk ve Demokrasi
Siyaset dilinde demokrasi terimi, kendisinden olumlu bir bağlamda söz edildiği çoğu durumda onu niteleyen bir sıfatla birlikte kullanılır; “liberal demokrasi”, “özgürlükçü demokrasi”, “anayasal demokrasi” gibi. Sıkça başvurulan bu tür kullanımlardan...
Özgürleştirici Bir Mekânsal Düşün İmkânı: Khôra
Coğrafyanın temel kavramlarının başında gelen “mekân” (space), öncesinde neo-Kantist bağlamda tanrısal/tözel bir hapishanenin esiri, sonrasında da Kartezyen logosun “özgür tutsağı” olmuştur. Oysaki mekân/mekânsal olan o meşhur kap/konteynır...
Dul Kadın Yakma: Sati Uygulaması
Yükselen feminizm ile eşitlik ve insan haklarına odaklı bu çağda, bir dul kadının kocasının ölüsünün yakıldığı odun yığını üzerinde yanarak ölmesi olan, Hindu sati uygulamasını özümsemek modern dünyamızda zor. Aslında bu uygulama günümüz...
Felsefi Metinlerde Not Alma Rehberi
Zor bir kitabı not almanın birçok yolu vardır. Bu yazı, sizi tek bir yönteme bağlayacak şekilde değil, size bazı fikirler verecek şekilde yazıldı. Önemli terimleri not alın. Eğer tanımları yapılmışsa, tanımlarını not alın. Tanımlanmamışlarsa...
Muhammed Bir Cumhuriyetçi Devrimci mi?
17. yüzyıl İngilteresi’nde İslam hakkında konuşmak, yönetimdeki otoriteleri eleştirmenin bir yoluydu. İlk Kuran tercümesinin önsözü “bir firari gürûhunun lideri”nden bahsettiğinde, peygamberi mi yoksa Oliver Cromwell’i mi hedef almaktaydı? Nisan...
Post-Truth Zamanlarda Tarihin Temsili ya da Tarihçiliğin Geleceği
Tarih durağan değildir, aksine geçmişin tarihçiler tarafından sürekli olarak yorumlanmasıdır. Geçmişi inşa eden tarihçilerin zamandan ve değerden bağımsız olmama hâli, yaşanmış bir olayın birden çok yorumunu ortaya çıkarmaktadır. Bu bakımdan birden...
Kuramcının Ölümü ve Dijital Sosyal Araştırmada Veri ve Algoritmaların Ortaya Çıkması
Bilgisayar kodu, yazılım ve algoritmalar Nigel Thrift’in çağdaş “yaşam dünyamızın” “teknolojik bilinçaltı” olarak tasvir ettiği şeye derinden saplandı ve hızla, yükseköğretimin günlük fonunun parçası hâline geliyor. Doğal, beşerî ve sosyal bilimler...
Ruhani Alıştırma Olarak Felsefi Söylem
Arnold I. Davidson: Felsefi bakış açısından, ruhani alıştırma nedir? Bize birkaç örnek verebilir misiniz? Pierre Hadot: “Ruhani alıştırmalar” ifadesi, bildiğim kadarıyla, felsefeyle ilgili olarak çok sık kullanılmadı. 1954 tarihli, Seelenfühnmg...
