Theodor Adorno’nun popülist demagojiye dair uyarıları elli sene sonra dahi geçerliliğini koruyor. Bundan elli üç sene önce Adorno, “Yeni Sağ Radikalizminin Veçheleri” adlı bir konuşma yapmıştı. O sıralar, Holokost’tan...
Kayda Değer Akademik Metinler
İyi Toplum: Hayek ve Rawls
Giriş Kadim zamanlardan beri toplumsal ve siyasal felsefenin cevaplamaya çalıştığı büyük soruların başında “İyi toplum nedir?” sorusu gelir. Bu soruya özgürlük, eşitlik, adalet, erdem, refah gibi kişilere göre değişen referans değerlere bağlı olarak...
Felsefedeki Muhalif Kültür Hakikate Hizmet Etmiyor
Felsefi tartışmalar ister profesyonel ortamda ister barda olsun, çoğunlukla sunulan önermedeki hataların söylenmesinden oluşur: “Hepsi iyi hoş ama…” Bu muhalif biçim sıklıkla doğruların ortaya çıkmasına olanak sağlayan olarak övülür. Yanlış...
Yapay Zekâ Felsefesinin Tezahürü
Yapay zekânın felsefi çalışmaları, gelişiminin ilk aşamalarında kalmaktadır. Sorulan soruların içinde, orijinal veya gerçekten yapay zekâ ile ilgili olan sorular kısıtlıdır. Bu nedenle, güncel konular popüler medyada ve TED konuşmalarındaki ilgi...
Kadın Düşmanlığı Fikri Gerçekte Neyi Anlatıyor?
Liza Featherstone, “mizojini” (kadın düşmanlığı) kavramının, sadece olmasa da özellikle feministler tarafından yaygın ama üzerine kafa yorulmadan, üstünkörü kullanılışını sorgulamaktadır. Bu bir hayli cesaret gerektiren, önemli bir hamle. Konuyu...
İşçi Partisi Gerçekten İşçi Sınıfını Kaybetti mi?
İşçi Partisi seçimleri kaybettikten sonra, birçok kişi partiyi işçi sınıfıyla bağlantılarını koparmakla suçladı. Ancak iddialar o kadar da net değil. İşçi Partisi’nin genel seçimleri kaybetmesinin ardından, alışılmış bir kanaat oluştu: İşçi Partisi...
Ölüme Yakınlık: Tolstoy’un İvan İlyiç’in Ölümü’nde Otantik Yaşam ve Otantik Ölüm
Lev Tolstoy’un sonraki kurgularının en tartışmalı ve çoğu zaman en büyüleyici örneklerinin bitmez tükenmez endişesi, yazarın kendi varoluşsal krizinin merkezindeki anlam mücadelesiydi. Bu kurgularının arasında mücadelenin, yazarın Смерть Ивана...
Anormal Varlık
Cioran’ın Zamana Düşüş kitabı iki, belki daha fazla şekilde okunabilir. Bana göre okunmalıdır da. Bir, günümüz Yeremya peygamberinin (bu noktada, Cioran’ın bir Yunan Ortodoks papazının oğlu olması elbette ki hiç şaşırtıcı değildir) insanın...
Devrim Öncesi St. Petersburg’un Veganları ve Çiğ Beslenenleri
Vejetaryen beslenenleri her yüzyılda ve hemen hemen her kıtada bulmak mümkün. Fakat hayvansal gıdanın reddi ancak 19. yüzyıl Avrupası’nda belirgin bir akım hâline geldi. İlk vejetaryen topluluğu İngiltere’de (tam orada vejetaryen kelimesi düşünüldü)...
Biyogözetim: İç Mekânlarımızın Yumuşak Hapishanesinden Çıkmak
Salgınlar, istisnai bir durum çağrısında bulunarak, aşırı önlemlerin tavizsiz dayatılmasıyla, beden tekniklerinin ve güç teknolojilerinin büyük ölçekli yeniden yapılandırılma fırsatı olan büyük toplumsal yenilikler için laboratuvarlardır. Foucault...
Zamansız Dünya Tanımına Doğru: Rovelli’den Zamanın Düzeni
Carlo Rovelli’nin Zamanın Düzeni kitabı, zaman üzerine bir farklı perspektifler bolluğunu konu alıyor. Dahil olanlar, bilimsel, felsefi, dünyevi, tarihi ve kültürel bakış açıları. Zamanın Düzeni, hararetli, canlı bir üslupla yazılmış. Rovelli...
Otizmli Bireyler Çevreye Uyum Sağlamak için ‘Kamufle Olmak’ Zorunda Olmamalı
Avrupa’dan veya ABD’den hatta belki Japonya gibi bir yerden olup çok farklı bir kültürün yaşandığı bir yeri ziyaret ettiğinizi düşünün. Ev sahiplerinizin kapısının eşiğinde tereddüt ediyorsunuz; ayakkabılarınızı çıkarmalı mısınız? El sıkışmak uygun...
Tarih Bize İdeolojik ‘Kusursuzluk Sarmalları’nın Nadiren İyi Sonuçlandığını Söylüyor
Hiç kimse kendi kalbini saf sanandan daha tehlikeli değildir çünkü onun saflığından, tanımı gereği şüphe edilemez. 1950’lerin sonunda Amerika’da yazar James Baldwin tarafından yazılan bu cümle, bugün pek çok Batı ülkesinde kamuyu meşgul eden havayı...
Kültür Hislerimizi Nasıl Etkiliyor?
Hislerimiz, duygularımız ve endişelerimiz kime ait? Ve çoktan ölmüş olan insanların hislerini ve deneyimlerini inceleme nedenimiz nedir? Yüz, iki yüz hatta çok daha fazla yıl önce ölmüş olan bir insanın ne hissettiği sorusu tamamen yersiz...
Kâtip Bartleby’de Reddetme: Anlatı Etiği ve Vicdani Ret
Herman Melville, 1853’te, günümüzde kendisinin en tanınmış kurgu eseri hâline gelen ve bir buçuk yüzyıl sonra bile vicdani retin aydınlatıcı bir canlandırması olarak okunabilecek Kâtip Bartleby’yi yayımladı.[1] Elbette, Melville’in reddetme...
Yeni Teolojinin Ayak Sesleri
İflas Eden Entegrizmler Antonio Gramci’nin ünlü kriz tanımı; “eskinin ölmekte olduğu, yeninin henüz doğ(a)madığı” şeklindedir. Müslüman toplumun bugün boğazına kadar mâsivâya daldığı bir vakıadır, Ramazan ayındaki açlıkları bile mâsivâ yüklüdür...
Sağlık Çalışanları Kahraman mıdır? Albert Camus Yanıtlıyor…
Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilen salgın hastalığın süregeldiği şu günlerde en büyük övgüyü kahraman olarak nitelendirilen sağlık çalışanları topluyor. Her bir sağlık çalışanı, COVID-19 virüsüne yakalanmış hastaları -kimi...
Balkonu Yeniden Düşünmek
Gelin ey ehl-i hakikat çıkalım dünyadan Gayr yerler gezelim özge sefalar görelim – Fuzuli Koronavirüs dünyadaki tüm gündemleri “öteki” hâline getirdi. Sosyal, siyasi ve kültürel bir değişimi çok ani bir şekilde mecburi kıldı. Ülke ve...
Bizans’ı Kahpeleştirmek: Milli Mitoslar Işığında Bir Tarih Yazımı Eleştirisi
“… Ben senin kancık kelleni ödlek bedeninden ayırmaya geldim.”[1] Başlangıçtaki alıntı 1971 yılında sinemaya uyarlanan ve başrolünü Cüneyt Arkın’ın üstlendiği Battal Gâzî Destanı’dandır. 1960’lı yıllardan itibaren Türk sinemasında birçok örneğine...
Koronavirüs Öncesi ve Sonrası Dünya Aynı Kalamaz
176 ülkede kendini gösteren COVID-19 vakalarıyla, pandemi İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra insanlığın gördüğü en büyük tehdit konumuna geldi. Savaş döneminde de aynı şimdi olduğu gibi uluslararası işbirliğine ve kurumlara duyulan güven yerlere inmişti...
Görüntülü Konuşmak Bizi Yoruyor, Peki Neden?
Teknoloji karantinada kurtarıcımız oldu fakat getirdiği zararlar da azımsanacak gibi değil. Neden mi? Salgının ilk günlerinde evlere sığınmak toplumsal bir norma dönüştüğünde insanlar birbirleriyle iletişimlerini koparmak istemediler ve imdadımıza...
Balkonun Siyasi Tarihi
Balkon, hem balkonlardaki izleyicileri hem de komşuların gözetimini destekleyen bir gösteri yeri olan karantina sırasında merkezi bir mimari parça hâline gelmiştir. Askeri kökenlerinden, kurtuluş vaatlerine kadar balkonun kullanım amaçlarına geri...
Garip Paradoks: Koronavirüsü Kontrol Etmeyi Başardıkça Ondan Öğreneceklerimiz Azalacak
Her kâhin, aynı zamanda bir psikopat değilse, kıyamet hakkındaki tahminlerinin gerçekleşmeyeceğini umar. Bu, yeni SARS-CoV-2 virüsünün dünya çapında halk sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturacağını ocak ayından bu yana söyleyerek dünyayı uyaran...
Virüs Dersleri
Michel Foucault 1984’te hastalığın tedavisi bulunana kadar hayatta kalsaydı ve AIDS’ten kurtulmuş olsaydı, bugün 93 yaşında olabilirdi: Kendisini Vaugirard Caddesi’ndeki dairesine kilitlemeyi kabul eder miydi? Tarihte virüsün yarattığı...
Pandemi Tarihi Nasıl Değiştirir?
Yale’de tarih ve tıp tarihi profesörlüğü yapmış olan Frank M. Snowden Epidemics and Society: From the Black Death to the Present [Salgınlar ve Toplum: Kara Ölüm’den Günümüze] isimli yeni kitabında salgın hastalıkların siyaseti, bastırılmış...
Koronavirüs Korkusu Zihinsel Bir Salgın ve Bu Savaşabileceğimiz Bir Şey
Panik olmak ve farkındalık arasında büyük bir fark var. Farkında olmak hususunda, sorumluluk, problemin ölçeğine saygı ve yapılması gerekenlerin sakin bir bilinci vardır. Birey, koronavirüsün farkında olabilir, yayılmasını en aza indirmek için neler...
