Ulus Baker’in 9 dersten oluşan “Sanat ve Arzu” başlıklı seminer dizisinin, 24 Şubat 1998 tarihinde gerçekleşen ikincisi. “1998 yılında ODTÜ-GİSAM’da verilmekte olan seçmeli derslere paralel olarak hem GİSAM öğencilerinin hem...
Kayda Değer Akademik Metinler
Ulus Baker ile Sanat ve Arzu Seminerleri | Ders 01: 19 Şubat 1998
Ulus Baker’in 9 dersten oluşan “Sanat ve Arzu” başlıklı seminer dizisinin, 19 Şubat 1998 tarihinde gerçekleşen birincisi. “1998 yılında ODTÜ-GİSAM’da verilmekte olan seçmeli derslere paralel olarak hem GİSAM öğencilerinin hem...
Biyoloji Felsefesi [Stanford Felsefe Ansiklopedisi]
Son kırk yılda biyolojiye yönelik felsefi ilginin büyümesi, aynı dönemde biyolojik bilimlerin artan önemini yansıtır. Günümüzde birçok farklı biyoloji konusu üzerinde oluşmuş geniş bir literatür söz konusu ve bu literatürü tek bir ansiklopedik...
İnsanlarınızı Seçin: Popülist Zehir
Sol ve sağ kesimdeki otoriter popülizm, yanıltıcı derecede etkili retorik ve ideoloji aldatmacası ile beslenir. Oynaması kolay bir oyundur, politik söylemimize özgüdür ve sayıca üstün olmak engel teşkil etmez. Tek yapılması gereken, toplumda...
Amerika’ya Musallat Olan Adam: John Brown
Pulitzer ödüllü bir tarihçi olan David Bright, bir keresinde şöyle yazmıştı: “Amerika’da bir ırk siyasetimiz olduğu sürece, iç savaş hafızasının politikalarına sahip olacağız.” Aslında Amerika Birleşik Devletleri’nin bir ırk siyaseti olduğu sürece...
Feminist Çevre Felsefesi [Stanford Felsefe Ansiklopedisi]
“Feminist çevre felsefesi”nin erken dönemleri, daha çok kadınlar, insan olmayan hayvanlar ve doğa arasındaki ahlaki boyutu üzerinde durmaktaydı (örn. Carol Adams, 1990; Deborah Slicer, 1991). Bu felsefe geliştikçe, farklı, bazen de karşılaştırması...
Sıkıntı: Batı’nın Felsefi Bakış Açıları Tarihi [İnternet Felsefe Ansiklopedisi]
Deneme yazarı Joseph Epstein konu hakkında görüşünü şöyle dile getirmiştir: “Can sıkıntısı sonuçta bilincin parçasıdır ve nörologların bu konuda söyleyebilecekleri şairlerden ve filozoflarınkinden daha azdır.” Bu konu her ne kadar Batılı filozoflar...
Deliliğin Yurdu: Tarafsız Bölge
Tarafsız bölge terimi, savaşla özellikle Batı Cephesi’ndeki siper savaşlarıyla ilgili açık çağrışımlarla anılmaktadır. Bununla birlikte “tarafsız bölge” (nanesmaneslande) kavramı ilk olarak 1086 yılında yazılan Domesday Book’ta [Kıyamet Kitabı]...
Partizanlar Neden Hiç Kaybetmeyecekmiş Gibi Davranır?
Son beş yılda Amerika, Beyaz Saray ve Kongre’nin birleşik Cumhuriyetçi kontrolünden, Beyaz Saray ve Kongre’nin birleşik Demokratik kontrolüne geçiş yaptı. Pek çok özgürlükçü için bu, klişe bir noktayı kanıtlamak için bir fırsat: Sağcı ve solcu...
Yönetilenlerin Rızası mı Dediniz?
Bazı insanlara başkalarını yönetme hakkını veren nedir? En azından John Locke’un zamanından beri en yaygın ve görünüşe göre en ikna edici cevap “yönetilenlerin rızası” olmuştur. Kuzey Amerikalı devrimciler İngiliz İmparatorluğu’ndan ayrılmalarını...
Cartagena’nın İspanyol Cadıları
25 Mart 1638’de dokuz kişi, büyük bir kalabalığın huzurunda kolonyal Cartagena kentinin Ana Meydanı’na getirildi. Bu dokuz kişi, şimdi Plaza de Bolívar olan bu yerde, 1610’da Cartagena’da bir ofis kuran İspanyol Engizisyonu tarafından yürütülen bir...
Devlet Başkanını Dava Eden İlk Kişi: John Cooke
On yedinci yüzyılda yaşayan İngiliz John Cooke, ilk defa devlet başkanına insanlık suçlarından dolayı dava açan tiranlığın en büyük düşmanlarından biriydi. Avrupa, 17. yüzyılda kendi milletlerine hükmetmek için tanrısal olarak atandıklarına inanan...
Travis Hirschi’nin Sosyal Kontrol Teorisi
Travis Hirschi, insanların doğası gereği hedonistik olduğunu söyleyerek, “Hepimiz hayvanız ve bu nedenle doğal olarak suç işlemeye muktediriz” der (Hirschi, 1969: 31). Hirschi, kriminolojiye çağdaşlarının çoğundan tamamen farklı bir şekilde...
İnsanlığın Geleceğine Yön Verme: Kalıtsal Genom Düzenlemesi
İnsan genomunu değiştirme, onu yapacak olanlar için ciddi bir sorumluluk ve dramatik bir eylem anlamına geliyor. Sonuçta türümüzün genomu, biyolojimizin kökenini, bizim kim olduğumuzu içeren, güçlü ve aksi insanın milyonlarca yıllık bir evrim deposu...
Dildeki Cinsiyet Farklılıkları Üzerine Bir Sosyal Dilbilim Çalışması
İnsanlar dili bir tek yaratmakla kalmamış üstüne kullanmıştır. Bu sebeple, dilbilim üzerine olan çalışmalar sadece semboller üzerine değil; mümkün olduğunca insanlara odaklanmalıdır. İnsanlar arasındaki en dikkate değer farklılık ise cinsiyettir...
Tarih Nedir?
Dört tarihçi neredeyse 60 yıl önce E. H. Carr tarafından ortaya konan en temel soruyu dikkate aldı. “Tarih insanların, hareketin, kararların, etkileşimlerin ve davranışların incelenmesidir.” Tarih anlatılardır. Kaostan düzen gelir. ‘Gerçekleri’...
Makas mı Kılıç mı? Ortaçağ Saç Kesiminde Sembolizm
Merovenj hükümdarı Clovis’in dul eşi Kraliçe Clotild, altıncı yüzyılda Paris’te ikâmet ederken oğulları Lothar ve Childebert’in düzenlediği komploya istemsizce dahil oldu. Lothar ve Childebert, annelerinin torunlarını (ağabeyleri Chlodomer’in...
Cinsel Stratejiler Teorisi Nedir?
Cinsel stratejiler teorisi (CST), hem erkek hem de dişilerin farklı koşullar altında benimsedikleri orta düzey evrimsel bir çiftleşme stratejileri teorisidir. Her bireyin sahip olabileceği, kısa vadeli ve uzun vadeli çiftleşmenin yanı sıra farklı...
Çevirmenlerin Koruyucu Azizi: Hieronymus
Hristiyanlığın erken dönemi, meydana getirdiği büyük dinsel, toplumsal ve siyasal değişimlerin dışında genellikle tarih yazımında fazla ilgi çekmeyen bir olgu olan çevirinin de hem pratik hem de kuramsal olarak modern anlamda şekillendiği bir...
Epikourosçuluk ve Stoacılık: Dersler, Benzerlikler ve Farklılıklar
Stoacılık ve Epikourosçuluk kavramlarının her ikisi de insanların sandıkları anlamlara gelmiyor. Stoacılık dendiğinde hissizlik, duygusuzluk akla gelirken Epikourosçuluk denince ise zevki önceleyen, nefsine düşkün ve hazcı kavramları akla geliyor...
Kaderci Max Weber
Genç Max Weber, Heidelberg Üniversitesinde bir hukuk öğrencisi olarak üçüncü yarıyılını tamamlayıp 1883’te evine döndüğünde annesi suratına bir tokat savurmuştu. Sarkan omuzları onu —gelecekteki eşi Marianne’nin sözleriyle— bir “tüketim adayı”...
Hilary Putnam: Kendini Yalanlamaktan Çekinmeyen Bilim Filozofu
Fizik ve matematik konusunda iyi bir temele sahipti ancak bilimciliğin egemenliğine şiddetle direndi ve gerçeklerin yeniden yorumlanmayı hak ettiğini düşündüğünde kendi argümanlarını açabilme yeteneğiyle biliniyordu. 20. yüzyılın en önde gelen...
Cinsiyet Rolleri ve Toplum
Cinsiyet [1] rolleri; kişilerin, grupların ve toplumların bireylerin cinsiyetine ve her toplumun cinsiyet hakkında değerlerini içeren inançlarına dayanır ve farklı beklentiler olarak ortaya çıkar. Cinsiyet rolleri, bireylerin ve onların çevresiyle...
Reformasyon Çağında Çeviri
Reformasyon çağı, özellikle Rönesans dönemi Avrupası’nda kazanılmış olan entelektüel ve kültürel hareketliliğin yayılmasının hızlandığı ve kapsamının genişlediği bir dönemdir. Bu dönemde özellikle basım-yayın faaliyetlerinde o güne dek görülmemiş...
Karışıklık İçinde Olan Karakterler
“Erkeklerin bir araya rahatlık ve yardım etmek için geldiği doğru bile değil. Erkekler bir araya savaşmak için gelirler” demecini Luigi Pirandello’nun “Romulus” isimli hikâyesinde okuruz. Agrigento, Sicilya’da 1867’de doğan Pirandello, devamlı...
Ölümün Kısa Bir Tarihi
Spellman, Ölümün Kısa Bir Tarihi adlı çalışmasında Batı dünyasına ciddi derecede odaklanarak insanlar arasındaki ölüm ve anma kavramlarına ilişkin bizlere genel bir rehber sunuyor. Yazar biraz kafa karıştırıcı biçimde olsa da birbirini tamamlayan...
