İnsan dilinin kökenleri sorusu dilbilimcilerin nadiren ciddi bir şekilde ilgisini çeker. Bunun sebebi, konunun önemsiz olması ya da kuramsal bir tartışma tarihinden yoksun olması değildir. Ancak dilin nasıl ortaya çıktığına ilişkin tartışmalar, onu...
Kayda Değer Akademik Metinler
Adalet [Stanford Felsefe Ansiklopedisi]
Adalet düşüncesi hem etik hem de hukuk bakımından siyaset felsefesinde merkezi bir yer işgâl eder. Adaleti bireysel eylemlere, yasalara ve kamu politikalarına uyguluyoruz ve her durumda, haksızlarsa, bunun onları reddetmek için güçlü, hatta belki de...
Twitter Trolleri Akıl Hastası mıdır?
Psikoloji etiğinde Goldwater Kuralı denen bir şey vardır. Özünde, ruh sağlığı uzmanlarının insanları uzaktan teşhis etmemesi gerektiğini belirtir. Bu kural, 1964 ABD başkanlık seçimlerinde, Fact dergisinde bir makale yayımlanmasından sonra ortaya...
Simülasyonda Yaşamak İçin Hayatta Kalma Rehberi
Bir pazar günü. Güzel bir uykudan uyandınız. İyi hissediyorsunuz. E-postanızı kontrol etmeye karar verdiniz. Gelen kutunuzda yeni bir mesaj var ve o da ne, mesaj Elon Musk’tan! Size tüm evreninizin bir simülasyon olduğunu içeren kanıtlar sunuyor ve...
Kısa ve Öz: Platon
Platon’a (gerçek ismi Aristokles, MÖ 427-347) yazılan birçok övgüde, Alfred North Whitehead’in “Avrupalı felsefi geleneğinin en genel özelliği, onun Platon’a düşülmüş bir dizi dipnottan meydana gelmesidir.” sözünü alıntılamak bir moda hâline...
Haçlılar Çağı: 11. Yüzyıldan 1517’ye Yakındoğu
Bir dereceye kadar Berthold Spuler’in Oryantalistik serisinde örneklenen Alman “Handbuch” geleneğinde yazılan The Age of the Crusades: The Near East From the Elecenth Century to 1517 [Haçlılar Çağı: 11. Yüzyıldan 1517’ye Yakındoğu] başlıklı eser...
Hayvan Özgürleşmesi’nin Ötesinde
Çağdaş etik felsefecisi Peter Singer’ın çalışması, hayvan özgürleşmesi konusunu önceki herhangi bir düşünürden daha ileriye taşıdı. Philosophy Bites podcastinden Nigel Warburton, bu Avustralyalı felsefeciyi Sokrates’e atıfla ‘günümüzün at sineği’...
Akıl, İnanç ve Devrim: Tanrı Tartışması Üzerine Düşünceler
Bir ilahiyat fakültesinin tuvaletine göz atın ve muhtemelen şunları tükenmez kalemle karalanmış olarak bulacaksınız: “Nietzsche: Tanrı Öldü. Tanrı: Nietzsche öldü.” Espri yanlış bir yorumlamaya dayanıyor —Nietzsche’ye göre Tanrı, büyükannenin veya...
Ulrich Beck ile Korku ve Risk Toplumu Üzerine
Risk toplumu nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır? “Risk toplumu” kontrolden çıkmış bir dünyada yaşadığımız anlamına gelir. Risk toplumunda belirsizlikten başka kesin olan hiçbir şey yoktur. Bunu biraz detaylandıralım. “Risk” teriminin birbirinden...
Sağa Karşı: Hayek ve Liberter Kelime Dağarcığı
Friedrich August von Hayek, 1960’ta en çok hatırlanacak yazılarından birini, The Constitution of Liberty’nin [Özgürlüğün Anayasası] eki olarak yayımladı. Bugün liberterler tarafından Why I Am Not a Conservative? [Neden Muhafazakâr Değilim?] kısa ve...
Postkolonyal Dünyada Ulusaşırı Feminist Dayanışma
Bu yazı, Küresel Güney’deki feministlerin, dekolonizasyon dönemi boyunca, farklılık ve hiyerarşi hakkında düşündükleri ve bu gerçeklere rağmen, ya da gerçekler üzerinden, dayanışmayı nasıl tasavvur ettikleri ile ilgili bazı yolları düşünmeye yönelik...
Mizantropi Felsefesi
İnsanlığı kınamak bu aralar çok gündemde. Küresel çevre krizi, aşırı sağ ideolojilerinin yükselişi, sosyal ve ekonomik eşitlikteki dengesizlik ve diğer ahlakî kötülükler göz önünde bulundurulduğunda, birçok insan, insanlığın durumu hakkında...
Müstehcenliğin Önemi
Tutuculuğun bayrakçısı olmaktan daha kötüsü yoktur. James Joyce’un Ulysses’i The Little Review, Margaret Anderson ve Jane Heap tarafından hazırlanan bir Amerikan edebiyat dergisi tarafından ilk yayımlandığında, dağıtımını durdurmak için müdahale...
Sosyolojinin ve Tarihsel Materyalizmin Oluşumu: Bilim, Sınıf ve Toplum
Profesör Therborn’un Science, Class and Society: On the Formation of Sociology and Historical Materialism [Sosyolojinin ve Tarihsel Materyalizmin Oluşumu: Bilim, Sınıf ve Toplum] kitabı bir sosyoloji çalışması, disiplinin eleştirel bir yüzleşmesi ve...
Geleceksiz Bir Gelecek: Depresyon, Sol, Ruh Sağlığı Politikaları
Gerçekten istediğimizi düşünsek bile tüm o acımasız ve dolaşımlı kapitalist evet ve yapamam koşulları altında içsel olarak deneme, hasta, depresif ve hareketsiz kalma yeteneksizliğimizi ürettiğimizi fark ettik. — Anne Boyer, A Handbook of...
Kaos ve Öngörülemez Bir Yarın
Gelecek eskisi gibi değil. Yani; hava, insan beyni, borsa, evrim ve tarihin kendisi gibi karmaşık dinamik sistemlerin gelecekteki durumlarının eskiden düşündüğümüz gibi olmadığını ilginç bir şekilde ifade eden kaos teorisi adlı matematik dalından...
E-Posta Bizi Perişan Ediyor
Çalışanlar mutsuz olduklarında tedavi masrafları ve işten ayrılmalara neden olan tükenmişlik sendromuna yakalanma ihtimalleri artıyor. 2017 yılının başlarında Fransa’da çalışanların “işten kopma” hakkını korumayı amaçlayan bir iş kanunu yürürlüğe...
Bir Komplo Teorisyenini İlk Bakışta Tanıyabilir misiniz?
Metinler gövde ve aygıtlara sahiptir. Şu an cümle cümle üzerinde gözlerinizin gezindiği bakmakta olduğunuz bu gövde; ahmak, salak, mankafa, şarlatan, komplo teorisyeni ya da en kötüsü, ağzı açık ayran budalası bir Yahudi aleyhtarı olarak görünmekten...
Demokrasi ve Tek Adamlık Üzerine Bazı Tezler
İlk bakışta insanlarda üç temel güdü olduğu görülmektedir: yaşama, üreme ve sürü güdüsü. Yaşama ve üreme güdüsü tüm canlılarda ortaktır. Öte yandan bazı türlerin bireyleri birlikte yaşar ve bunlara sosyal canlılar denmektedir. Örneğin karıncalar...
Geleneksel İşçi Sınıfı Nedir?
Geleneğin Sorunları Tıpkı Şeytan gibi, en iyi vecizelerin tümüne sahip olan Marx’ın ünlü sözünü değiştirerek alıntılarsak: Politik söyleme musallat olan bir hayalet var: Geleneksel İşçi Sınıfı’nın hayaleti. Geleneksel İşçi Sınıfı (GİS) deyimiyle bu...
Bilim Politikadan Kurtulacak mı?
İnsanlar ateizm ve yaratılışçılık arasında kavga ettiği dönemde Charles Darwin’in doğal seçilimle evrimleşme teorisi sürekli bir tartışma konusuydu. Bunlar hep blog yazılarımın altında indirgenemez karmaşıklık hakkında konuşan, evrimin...
Modern Dünyayı Anlamanın Kilit Noktası Karayipler Tarihi midir?
Dört seçkin bilim insanı, muazzam bir çağdaş rezonansa sahip tarihsel bir soruyu ele alıyor. *** “Emperyal yarışların yapıldığı bir yer olan Karayipler, Avrupalılar arasındaki rekabetin odak noktası hâline geldi.” Karayipler, modern dünyaya öncülük...
Alice Harikalar Diyarında: Karakterler Tarafından Tetiklenen Karmaşıklıklar
Alice’s Adventures in Wonderland [Alice Harikalar Diyarında], 1865 yılında Lewis Carroll tarafından yazılmış ve aynı yıl yayımlanmış bir romandır. Roman, yedi yaşındaki Alice adlı bir kız hakkındadır. Olay örgüsü Alice’in cep saati olan kıyafetli...
Ulus Baker ile Sanat ve Arzu Seminerleri | Ders 03: 5 Mart 1998
Ulus Baker’in 9 dersten oluşan “Sanat ve Arzu” başlıklı seminer dizisinin, 5 Mart 1998 tarihinde gerçekleşen üçüncüsü. “1998 yılında ODTÜ-GİSAM’da verilmekte olan seçmeli derslere paralel olarak hem GİSAM öğencilerinin hem de...
Öznelliğin Bilimine Kapı Aralamak: Biyopoetik: Varoluşsal Ekolojiye Doğru
Çağdaş doğa bilimlerine hâkim olan fizikselci-indirgemeci paradigma evrende —ve onun bir parçası olan canlılıkta— anlamın, amacın, öznelliğin ve özgürlüğün nesnel bir karşılığı olmadığını öne sürer. Bu anlayışa göre fiziksel terimlerle ifade...
Doktora Tezi Nasıl Yazılır?
Doktora tezimi düşünmeye başladığım günlerde Türkiye’de 12 Eylül rejiminin kara perdesi aralanmaya başlamış, yeni anayasa tartışılmış, yeni siyasi partilerin kuruluşu gündeme düşmüştü. Yıl 1982-83. Kesinlikle Türkiye hakkında yazmayacağım, dedim...
