Orijinal adıyla “Fourteenth Century Ottoman Realities: In Search of Hâcı-Gâzî Evrenos” 2012 yılında yayımlanan bu eser, yaygın olarak bilindiği üzere Osmanlı kuruluş dönemi kaynaklarının yoksunluğundan ötürü XX. asrın başından beri süregelen ve...
Kayda Değer Akademik Metinler
Harun Tepe’den Hareketle Etiğin Kuramsal Sorunları
Etik; felsefenin araştırma konusu olup, insanın yapıp ettikleriyle alakalı teorik ve pratik bilgi alanıdır. Etik kavramına çoğunluk aşinadır. Yani etik deyince hemen herkesin söyleyeceği bir şeyler vardır. Buna karşılık etik hakkında bilinenlerin...
İslami Pratiklere Etnografik Yaklaşımlar
Son otuz yıldır genel olarak sosyal bilimlerin, özel olarak da antropolojinin kendi betimleyici gelenekleriyle ilişkileri belirsiz bir hâl almıştır. Zira araştırmacılar, epistemik göreciliğe ve kendi kendine ket vuran bir eleştirelliğe kapılarak pek...
Türkiye Klasikleri 25: Halil İnalcık – Tarih ve Politika
Kabul edelim etmeyelim, şu son 20-30 yıl içinde yeni bir nesil yetişmiştir; toplumumuz dünyadaki derin değişikliklere denk olarak tarihin yeni bir evresini yaşamaktadır. Günümüzde dünya görüşü, kimlik ve tarihin yorumu, derinliğine değişmiştir...
Bir Şehri Yok Etmek: “Eserler Ortada”
Dönemimiz, inanıyorum ki hayırla yad edilecek. Eserler ortada, İstanbullular yaşıyor ve kullanıyor. — Kadir Topbaş, 2017 Bilir misin ki, biz şehrin sahibi değiliz. Sadece içinde oturuyoruz. Devletin ve belediyenin bir misafiri gibi. Ve başından beri...
İfade Özgürlüğünü Kavrayamamak: Itır Esen Örneği
“İfade özgürlüğü, kişinin fikir ve yorumlarını hükümet baskısı, sansür veya toplumsal yaptırım korkusu olmadan dile getirebilmesidir.” John Stuart Mill, Özgürlük Üzerine (1859) Türkiye güzeli seçilen Itır Esen’in, 15 Temmuz...
Akademik Kitap Eleştirisi Nedir, Nasıl Yapılır?
Meselemiz, akademik kitap incelemesi / eleştirisi nedir, ne işe yarar ve en önemlisi nasıl yapılır sorusu üzerine. Türkiye akademi camiasında kitap eleştirisi meselesi genellikle yayımlanan dergilerin son kısımlarında kıyıda köşede kalmış, yüksek...
Yabancılaşma Sorunsalı
Kimdir düşman? Bir türlü ele geçirilemeyen “anlam”ın sürekli aranışında bizlere refakat eden, vefalı ancak huzur vermez bu varlığı düşman olarak nitelemekte bir an olsun tereddüt edilmez. Bu düşman, korkunç bir canavardır mutlaka yoksa onun yüzünden...
Oz Büyücüsü’nün Gizli Bir Mesajı mı Var?
L. Frank Baum, “Oz Büyücüsü”nün önsözünde, kitabın yalnızca masum bir çocuğun hikâyesi olduğunu öne sürüyor. Fakat bazı bilginler kitapta on dokuzuncu yüzyıl sonlarının ekonomi politikalarına dair gizli eleştiriler buldular...
Post-Yapısal Bir Kartografi Denemesi: Post-Yapı
Post-yapı, yapı sonrası bir varoluş düzeyini imlese de, ondan daha eskidir. Eşyanın doğası insanî bir istenç olmadığında, kendi halinde post-yapısaldır denilebilir. Diğer yandan yapı, insanî işlevden ayrı düşünülemez. Post-yapı, yapısal olanı...
Ruth Benedict: Kültür Örüntüleri Eseri Üzerine Kısa Bir İnceleme
Başlangıçta Tanrı her halka kilden bir bardak verdi ve onlar bu bardaktan kendi yaşamlarını içtiler. — Digger Kızılderilileri’nin Atasözü 1997 yılında Mustafa Topal tarafından Türkçeye kazandırılan bu kıymetli eserin orijinal adı Patterns of...
Kim Jong-un: Akıllı ve Stratejik mi?
Bazen, en çok hangi dünya lideri ile röportaj yapmak istediğim sorulur. Bana göre bunun cevabı gayet açıktır: Kim Jong-un. Küresel anlamda genel algı, Kuzey Kore liderinin kaçık, provokatif ve ne yapacağı belli olmayan bir kimse olduğu yönündedir...
Bitmeyen Tartışmaya Devam: Türkiye’de Eğitim Sistemi
sosyalbilimler.org’da, her ay farklı bir konu üzerinde yazmayı planlamış olmakla birlikte geçtiğimiz bir ay içerisinde ülkemizin hiç bitmeyen tartışma konusu eğitim alanında yaşananlar üzerine, kaldığım yerden devam etmeye karar verdim...
Derrida, Hukuk, Şiddet ve Adalet Paradoksu
Bu yuvarlak masaya yapacağım katkı -daha doğrusu küçük ilave-, Jacques Derrida’nın “Hukukun Gücü: ‘Otoritenin Mistik Temeli”1 başlıklı fevkalade zengin ve derinlikli metninin bir common law hukukçusunun bakış açısıyla yorumu şeklinde olacaktır...
Sofra Adabı: Le Fantome de la Liberte
Bir profesör, polis akademisinde verdiği derste yasalardan, geleneklerden, görgü kurallarından ve bunların zaman içerisinde yaşadığı değişimlerden bahsetmektedir. Profesör, görgü kurallarıyla ilgili bir örnek vermek ister ve eşiyle birlikte...
Cogito Degisi Sayı 87: Yaralanabilirlik
Yaralanabilirlik, dünyayla ve başkayla ilişkisinde ve doğanın güçleri karşısında sürekli şiddete maruz kalma ve yaralanma tehlikesi altında olan, ölümlü insanın kurucu niteliklerinden biri. Tarihsel ve toplumsal konumlanış, cinsiyet, ırk, etnisiteye...
Post-Yapısal Bir Kartografi Denemesi: Yapı
İlk kitabı üniversitenin ilk yılında okudum; her daim baba tarafından gelen bir “Kitap okumalısın.” telkini kulağımızda. Dostoyevski’nin Beyaz Geceler‘iydi. Lise yıllarında bir Ömer Seyfettin okumuşluğum vardı, Beyaz Lâle onu...
Akılcılık, Çoğulculuk ve Hoşgörü
Yıllar önce, sanırım 1984 veya 1985 olmalı, ‘Aklın Yolu Bir Değildir’ diye bir yazı yazmıştım. Monist (tekçi) toplumsal-siyasal tasavvuru eleştirdiğim o yazı aslında benim için çoğulculuğa bir girişti. Birkaç yıl sonra Isaiah Berlin okumaya...
Bilimin Felsefi Yorumu Mümkün mü?
Bu kısa yazıda Philipp Frank’ın Bilim Felsefesi: Bilim ile Felsefe Arasındaki Bağ kitabının bir okumasına doğru giderken hem bilimin felsefi yorumunun imkânını sorgulayacağım, hem de rasyonalist, hatta rasyonalizmüstücü1 bilim doğrultusunda bu...
Kötülüğe Dair: Otorite ve Vicdan
I. Dünya Savaşı’ndan sonra 1960 yılında başlayan yargılamalarda, suçlu görülen Nazi subayı Adolf Eichmann, Mossad ajanlarınca Arjantin’de yakalanıp geri getiriliyor. Mahkemenin yaklaşmakta olduğu günlerde Eichmann bir af mektubu yazıyor ve...
Yaşam Olduğu Sürece Sisifos Vardır
İntihar etmek her insanın en az bir kez aklından geçmiştir. İnsanın düşüncesi alınmadan fırlatıldığı dünyada, hiç hoş şeyler yaşamadığı düşünülsün. Yaşamak cazibesini sürdürür mü? Camus’ya göre (2016), “gerçekten önemli olan bir tek felsefe sorunu...
Hollywood’un Neden Başka Bir “Bonnie and Clyde” Anına İhtiyacı Var?
Oscar töreninde, Faye Dunaway’i La La Land’i [Aşıklar Şehri – 2016] yılın en iyi filmi ilan etmeye yönlendiren hatasının nezninde, Warren Beatty’nin kafasından neler geçtiğini asla bilemeyeceğiz. Gerçek kazanan Moonlight’ın [Ay Işığı –...
Daha Fazla Biliyor Daha Az Anlıyor Gibiyiz
İnternette bir şeyler okudukça ve izledikçe neyin doğru, neyin yanlış olduğuna karar vermek zorlaşıyor. Felsefeci Michael Patrick Lynch daha çok bilip daha az anlıyor gibi olduğumuzu söylüyor. Konuşmasında kafamızdaki baloncukları patlatmak için...
Türkiye Klasikleri 24: Muzaffer Şerif Başoğlu – Toplum Değerleri
sosyalbilimler.org “Türkiye Klasikleri” başlığı altında, Türkiye’deki sosyal bilimcilerimizin kendi alanlarında vermiş oldukları ve ilgili literatürde birçok akademisyen tarafından derslerde okutulan, üzerine tartışılan, sıklıkla atıfta bulunulan...
Ertuğrul Oğuz Fırat’ta Müzik – Resim – Şiir İlişkisi
Ertuğrul Oğuz Fırat 1 Şubat 1923’te Malatya’da doğan Ertuğrul Oğuz Fırat; liseyi Malatya’da bitirir ve 1940’ta İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’ne 1941’de Arkeoloji Bölümü’nden ayrılarak aynı üniversitenin Hukuk...
Twin Peaks’in Dönüşü ve Televizyon Estetiği
Twin Peaks‘in [İkiz Tepeler / 1990-1991] 25 yıllık bir aradan sonra televizyon ekranlarına dönmesi, televizyon için büyük ve medyanın kendisi üzerinde de etki yaratma potansiyeline sahip önemli bir olay. Bu birçok açıdan beklenen geri dönüş...
