Bu metin, ABD’li filozof ve şair, tarihçi, kölelik karşıtı, vergi direnişçisi, kalkınma eleştirmeni ve natüralist Henry David Thoreau’nun 1849 tarihli Resistance to Civil Government adlı makalesinin Vedat Günyol tarafından tam metin...
Kayda Değer Akademik Metinler
Semptom, Zaman ve İmkân: Psikanalizin Sahtekârlığı
Lacan XI. Seminer’de “bilinçdışındaki boşluktan” ontolojik bir imkân olarak bahseder; nedenselliğin bu gerçekleşmemiş olanı barındıran boşluğu bize öznenin kuruluşuna ve dolayısıyla bölünmüşlüğüne dair bir anlayış kazandıracaktır: “Mevzubahis...
Özgürlük Metinleri (2): Özgürlük ve Zorunluluk Üzerine – David Hume
Bilimin ve felsefenin ilk kaynaklarından beri dikkatle incelenip büyük bir şevkle tartışılmakta olan sorunlar içerisinde en azından, tüm terimler üzerinde taraflar arasında bir uzlaşma olması ve soruşturmalarımızın, iki yüz yıllık bir seyri...
Hannah Arendt: Diktatörlük Dönemlerinde Kişisel Sorumluluk
Öncelikle belirtilmesi gereken kişisel sorumluluğun politik sorumluluktan ayırt edilmesi gereğidir. Her hükümet kendinden öncekinin yaptıklarının ya da yapmadıklarının, her millet ise geçmişte yapılanların ve de yapılmayanların politik sorumluluğunu...
Kitapları Neden Bitirelim?
“Beyefendi,” demişti Samuel Johnson, filanca kitabı bitirip bitirmediğini ısrarla soran birine, komik bir inanamama ifadesiyle, “Beyefendi, siz kitapları baştan sona mı okursunuz?” Evet, okur muyuz? Ta sonuna kadar okur muyuz? Okursak...
Zaman Yolculuğu Mümkün Müdür?
Statik zaman teorisi zamansal konumu büyük ölçüde uzamsal konum gibi ele alır. Çağdaş fizikle uyumlu bir şekilde, uzayzaman bu teoride değişmez dört boyutlu blok olarak düşünülür. Uzayın herhangi bir parçasının diğer parçaları kadar gerçek...
Burjuvazinin Acı Kefareti: The Killing of a Sacred Deer
Yunan asıllı yönetmen Yorgos Lanthimos’un son filmi The Killing of a Sacred Deer [Kutsal Geyiğin Ölümü – 2017], birçok eleştirmen tarafından “Euripides’in Iphegenia Aulis trajedisinin, Kubrick’in görsel işitsel coşkunluğuyla, Haneke’nin Funny...
Selahattin Hilav Yazısı: Sanat ile Halk Arasındaki İlişkiler
Toplumcu sanat felsefesindeki son değişiklikler sanatçı ile kitleler arasındaki ilişkinin değişik biçimde ele alınmasına yol açmıştır. Daha önceki yazılarda sözünü ettiğimiz Avusturyalı düşünür Ernst Fischer sanatla halk ilişkisini incelerken, bir...
İki Cihan Âresinde: Osmanlı’nın Kuruluş Meselesine Dair Tartışmalar
Orijinal ismiyle ilk kez 1995 yılında Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State adıyla yayımlanan Cemal Kafadar’ın bu eseri ne yazık ki Türkçeye 2010 gibi geç bir tarihte İki Cihan Âresinde Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu adıyla...
Özgürlük Metinleri (1): Bir Hayalim Var! – Martin Luther King, Jr
Bir hayalim var! Ülkemiz tarihinde özgürlüklerle ilgili düzenlenmiş olan bu en büyük gösteride, şu anda aranızda bulunmaktan kıvanç duyuyorum. Bundan bir asır kadar önce, şu an manevi himayesinde bulunduğumuz büyük Amerika’lı, Özgürlük...
Dikkat Dağıtıcı Bir Hile: Black Panther
Marvel’in son süper kahraman girişimi Black Panther [2018], bu kez siyahi bir adamın, toplumun biri ya da sadece kolektif birlik için mücadele ettiği tam teşekküllü bir özel efekt bombardımanı. Doğrusu bu kitaptaki en eski hikaye. Bu, bir Siyah...
Kadınlara Oy Hakkı Verilmesi, Tek Parti Rejiminin Demokratik Niteliğini Gösterir mi?
1920’lerin dünyasında bugünkü anlamıyla demokrasi hiçbir yerde yok. Fransa’da, İngiltere’de, Norveç’te de yok. Düşünün ki, İsviçre’de, Fransa’da kadınları oy hakkı Türkiye’den daha sonra verilmiştir. (Prof. Dr. Toktamış...
Émile Zola: Suçluyorum!.. Cumhurbaşkanına Mektup
SAYIN FÉLIX FAURE Cumhurbaşkanı Sayın Başkan, Bir gün bana göstermiş olduğunuz iyi kabulden dolayı duyduğum minnet duyguları içinde, haklı ününüz konusunda kaygılanmama ve size şimdiye kadar öylesine parlak olan yıldızınızın, lekelerin en utanç...
Günışığı, Özgürlük ve Küçük Bir Çiçeğe Özlem: Queimada
Shakespeare’in ünlü eseri Julius Ceasar’da yalın ancak insanı derin düşüncelere sevk eden şöyle bir cümle vardır: “Her köle avucunun içinde taşır / Kendi köleliğinden kurtulma gücünü”. Ve insanlık tarihi boyunca, özgürlükle ilgili söylenilen...
Toplum ve Bilim Sayı 143: Marjinallik, Azlık ve Direniş
Dünyanın pek çok yerinde demokrasi gündeminin basit bir çoğunlukçu/matematiksel hesaba kilitlendiği bir dönemden geçiliyor. Bu dönemin hiç şüphesiz demokrasinin ufkunu daraltan kısa vadeli sonuçlarını gözlemlemek mümkün. Bunlardan...
Film ve Akademik Psikoloji: Sinemanın Gücü
1925’de Hollywood yapımcısı Samuel Goldwyn, Sigmund Freud’la görüşme yapma umuduyla Viyana’ya doğru bir geziye çıkmak üzere olduğunu duyurdu. Çenesi düşük yapımcı –ideal film için kişisel formülü bir depremle başlayıp, heyecanı doruğa...
Zamanı ve Mekânı Birbirinden Ayırmak Neye/Kime Yarar?
Terakkî saatin tekâmülüyle başlar. İnsanlar saatlerini ceplerinde gezdirdikleri, onu güneşten ayırdıkları zaman medeniyet en büyük adımını attı. Tabiattan koptu. Müstakil bir zamanı saymaya başladı. Fakat bu kadarı kâfi değil. Saat zamandır...
Yorgunluk Toplumu: Derin Sıkıntı
Pozitifliğin ifratı uyarıcılarda, malumatta ve dürtülerde ifrat olarak da tezahür eder. Bu durum, dikkatin yapısını ve ekonomisini de kökten değiştirir. Böylelikle duyuşumuz da parçalanıp dağılır. Çoğalan iş yükü de kendine özgü yeni bir zaman ve...
16. Yüzyıl İstanbul’unun Polisiye Hali: Forsa Halil
Forsa Halil 16. yüzyıl sonları İstanbul’unda geçen tarihi bir polisiye. Koçu diğer romanlarında olduğu gibi yine Osmanlı’nın gündelik hayatına eğilerek, konularını bizatihi sıradan bulunup geçiştirilen gündelik hayattan seçiyor. “Büyük” insanları ve...
Homo-Erotisizme Dair Kararsız Bir İzdüşüm: Call Me by Your Name
Toronto ve Sundance festivallerinde ilgiyle karşılanan Call Me by Your Name [Beni Adınla Çağır – 2017], ana akım queer sinemanın kısa kronolojisinde, homo-erotisizme karşı gösterdiği polemiklerden, histerilerden uzak yaklaşımla yerini alıyor...
İngiliz İşçi Sınıfı ve Karşı Koymacı Geleneğin Temsilcisi E.P. Thompson
Dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelmiş ya da gelmekte olan toplumsal dönüşümleri anlama uğraşı, hiç kuşkusuz hem tarihin hem de diğer sosyal bilimlerin konusu olmuştur. Yine hiç kuşku yoktur ki Endüstri Devrimi sonrasında -özellikle Batı...
Hukuk Devleti ve Hukukun Üstünlüğü
A. Giriş Anayasa başta olmak üzere resmi hukuki metinlerde Türkiye Cumhuriyeti’nin bir özelliği olarak genellikle “hukuk devleti” terimi kullanılmaktadır. Yakın zamanlara kadar günlük dilde de aşağı yukarı aynısı geçerliydi. Başka bir...
Büyük Milli Mutluluk, Gayri Safi Milli Hasıladan Önemlidir
Himalayaların derinliklerinde, Çin ve Hindistan sınırında yer alan Bhutan Krallığı tüm zamanlarda karbon nötr kalma sözü verdi. Bu aydınlatıcı konuşmada Bhutan’ın başbakanı Tshering Tobgay, ekonomik gelişmişliğin önüne mutluluğu koymak olan...
Çin’in Sosyolojisi
Çin, uzmanlar için başka ülkelerden daha fazla sorun teşkil ediyor. “Uygarlığının” -varsayılan- sürekliliği ve istikrarı, topraklarının ve nüfusunun ebatları, tesiri, tarihindeki ani dalgalanmalar, toplumsal yapılarının ve...
Psikanaliz ve Zen-Budizm: İnsan Ruhuna İki Farklı Yaklaşım
2017’nin Aralık ayında raflarda yerini alan Psikanaliz ve Zen-Budizm, Erich Fromm’un psikanalizi Batı’nın ilerlemeci ve rasyonalist bakışından kurtartıp Doğu kökenli felsefelerin en eskilerinden Zen Budizm’e yaklaştırmanın yanı sıra, bizleri de...
Klişelerden Açıkta, Başka Bir Kıyı: Get Out
Korku filmlerinin kuralları, Scream‘in [Çığlık – 1996] bizlere prensipleri dikte etmesinden çok önce de herkesçe aşikardı. Muhtemelen Pet Sematary [Hayvan Mezarlığı – 1989] yaşlı insanları her daim pür dikkat dinlememiz...
