Sosyobiyoloji terimi 1940’lara kadar izlenebilirse de, sosyobiyoloji kavramı asıl bilinirliğini ilk kez Edward O. Wilson’ın 1975 yayımı Sosyobiyoloji: Yeni Sentez ile elde etti.* Wilson burada, sosyobiyoloji kavramını evrim teorisinin toplumsal...
Kayda Değer Akademik Metinler
Oruç Beğ’in Kitâb-ı Tevârîh-i Âl-i Osmân’ı [1288-1502] Üzerine Bir İnceleme
Bilindiği üzere, Osmanlı hanedanının tarihi olarak nitelendirdiğimiz anonim kronikler serisi “Tevârîh-i Âl-i Osmân” adıyla vücuda getirilmiş son derece mühim kaynaklardır. Bu kaynakların başında şüphesiz Âşık Paşazade gelmektedir. Oruç Beğ de...
Ekzopolitik
Her soru mitin yatağından kaldırılmıştır. Sonra metafizik kuşanır. Hiçbir felsefî söylem, olanın içine çivilendiği belirli bir metafizik uzay boşluğundan kendini kurtaramaz. Ya da mitin aşılarak felsefe tarihinin başladığına ilişkin mit de dahil...
Anlatılan Senin Hikâyendir: “Bu Ülkeden Gitmek”
Mübadele, kırdan kente göç, işçi göçü, çevre ülkelerde devrim ve savaş sonrası yaşanan göçlerin hikayeleri, bize Anadolu coğrafyasının göç üzerine kurulu olduğunu anlatıyor. Ancak yine de Batı’da disipliner anlamdaki göç çalışmalarına olan ilginin...
Marksist Yazar A.R. Luria: “Zihnin Üretimi”ne Giriş
Alexander Ramanovich [Luria], profesyonel çağına insanlık tarihinin çalkantılı bir döneminde başladı. Rus ticaret merkezi olan Kazan vilayeti, 1917’de Bolşevik devriminin merkezlerinden biri hâline geldiğinde, lise öğrenimi yarıda kesilmişti. Eğitim...
Yengeç Konserveleme Gemisi’nin Söyledikleri
Kobayaşi Takici’nin romanı Yengeç Konserveleme Gemisi, tekrar tekrar “hortlayan” bir hayaleti hatırlatıyor. Roman, yengeç konserveleme gemisi denilen, fabrika-gemilerde çalışan işçilerin, balıkçıların, miçoların çalıştıkları cehennemvari koşullarını...
Az Bilinen Bir “Coğrafyacı”: Edward Said
“Hiçbirimiz coğrafya dışında değiliz, hiçbirimiz coğrafya üzerindeki mücadeleden tamamen özgür değiliz.” [Edward Said, Kültür ve Emperyalizm, syf. 37] Bilinen coğrafya disiplini ve coğrafi bilgi üretme biçimlerini reddederek çağcıl ve yerinde bir...
Evrimsel Psikolojinin Yayılması – Darwin’e Olan Sözümüz
Charles Darwin, doğal seçilim kuramını dile getirip doğal güçlerin hayatın güzelliğinden, çeşitliliğinden ve kökenlerinden nasıl sorumlu olduğunu betimlediğinde (1859), büyük düşünüyordu. Üstelik düşünüşü bütüncüldü de. Tüm dünyada yaptığı...
Albert Einstein’ın “Tanrı Mektubu”
Sevgili Bay Gutkind, Brouwer’ın ısrarlı önerilerinden esinlenerek, sizin kitabınızda çok şey okudum ve kitabınızı bana ödünç verdiğiniz için çok teşekkür ederim… Hayata ve insan topluluğuna gerçekçi tavrınız bakımından ortak birçok şeyimiz var...
Başarısızlığın Filozofu: Emil Cioran’ın Umutsuzluğunun Dorukları
Kimilerine göre döneminin en yıkıcı düşünürlerinden biriydi; 20. yüzyılın Nietzsche’siydi, ne var ki daha kasvetli ve daha iyi bir mizah anlayışına sahipti. Pek çoğuysa, onun özellikle gençliğinde tehlikeli bir deli olduğunu düşünüyordu. Gene de...
Hukuk ve Yargıya Dair
Bugün Türkiye’nin en büyük problemi hukuktur. Bu problem gerçekten büyüktür ama bir o kadar da acildir. Acilliği şundan: Türkiye, son birkaç yıldır demokrasinin evrensel standartlarından zaten bir hayli sapmıştır ve bunun yakın vadede düzeleceği de...
Rembetika: Yunanistan’ın Blues’u
Rembetika ([reˈbetika] diye telaffuz edilir) rembetiko sözcüğünün çoğuludur. Rembetiko bir müzik türü olmanın ötesindedir; daha ziyade o ruhsal bir durumdur, hâlet-i ruhiyedir. Kültür, gelenek ve sosyal kaygıların dışa vurumu, rembetiko şarkısının...
Üniversiteler PowerPoint Kullanımını Neden Yasaklamalı?
Teknoloji insan hayatını her açıdan etkiliyor. Örneğin, cep telefonlarının beyin tümörüne sebep olması, sürekli bozulması, araba kazaları, gençler arasında görülen bağımlılık ve gerçek hayattan kopmak vb. bunun gibi birçok durumla karşılaşılırken...
Dilin Bellek ve Seçim Üzerindeki Şaşırtıcı Gücü
Siz, konuştuğunuz dilsiniz. Bir Japonun telefonla konuşurken başını eğdiğini görmek olağan dışı bir şey değildir. İçimizden biri de telefondayken başını eğenlerden – fakat sadece Japonca konuşurken. Davranışlar ve tavırlar, onlara ihtiyaç...
Osmanlı Erotik Edebiyat ve Sanatının Cinsel Çoğulculuk ile İlgili Bizlere Öğretebilecekleri
Tarih, natrans kimliğin ve heteroseksüelliğin hiç düşünmeden yapılan ve habis doğallaştırmasının en iyi panzehiri olabilir. Tarihin büyük bir bölümünde, insanların cinselliği sabit ve dimorfik terimlerle kavramadığı gerçeğiyle yüzleşildiğinde...
Farklı Bir İllüzyonist Miloš Forman ve Man on the Moon
Ünlü Laurel&Hardy ikilisinin Hardy’si, nam-ı diğer Norvell Hardy (1892-1957) ve Stan Laurel (1890-1965) ile filmlerinde izleyicilerin esprileri tam olarak kavrayabilmesi için direkt kameraya bakarken, sonraları birçok yönetmen tarafından...
Yeryüzünü Aptallık Kurtaracak: Akıllı Telefonların ve Sosyal Medyanın Ekolojisi
Bu telefonlara akıllı demekten ziyade zeki demek daha doğru olabilir. Köpekler, yunus balıkları ve bazı insanlar için akıllı ifadesi kulanılabilir. Akıllı uslu olmak, akılsızca olanla, bilinçdışıyla, başka varlıklarla, geçmiş ve sonrayla, burası ve...
John McCain’in Az Bilinen Hikayesi ve Yardımsever Amerikan Dış Politikası Hayalleri
İnternette John McCain hakkında azizlerin hayatını anlatırmış gibi övgüler dolaşırken, insanlara onun Amerika Birleşik Devletleri ve dünya hakkında ciddi biçimde tehlikeli olan yanlış anlamaları hakkındaki küçük bir hikayeyi hatırlamakta yarar...
Kral Oidipus: Ahlâklı mı Yoksa Bir Katil mi?
Her şey aydınlandı artık… Ey gün ışığı, bu seni son görüşüm olsun! Doğurmamalıydı beni doğuran, birleşmemeliydim birleştiğimle, öldürmemeliydim öldürdüğümü… [1] O, edebiyatın gelmiş geçmiş en trajik kahramanlarından biridir; tanrıların nazarında o...
Maskenin Gizleyemediği: Buckethead
Sanatın özünde mutlaka bir başkaldırı vardır. Mevcut düzene, baskıya, zulme, topluma, ailesine, kendisine itiraz her sanat türünün bir köşesinde kendini gösterir. Konu müzik ise, bunu dışarıya yansıtmak diğer sanat türlerine göre daha kolaydır...
Milli Mücadelede Türk Ordusu, Dünyanın En Güçlü Ordularıyla Savaşmış mıdır?
En zayıf döneminde dünyanın en güçlü devletlerini ve ordularını dize getiren Türk ulusunun, bundan böyle de, sarsılmaz birliği ile ve Silahlı Kuvvetlerinin azmi ile her engeli aşacağına vb. [Bülent Ecevit, 30.8.1994, gazeteler] Milli Mücadele...
Jean-Paul Sartre ve Özgürlüğün Talepleri
Sartre, Varoluşçuluk [L’existentialisme est un humanisme – 1946] adlı eserinde “Sanat eserlerinde ifade edilenden başka deha yoktur.” diye yazmıştı. Varoluşçu felsefesinin ana şiarına – “olmak yapmaktır”– sadık olarak, muazzam şöhretini...
Klasikler Rehberi: Homeros – Odysseia
Homeros’un Odysseia’sı, Odysseus’un[1], Homeros’un İlyada’da değindiği Troya savaşından İthake adasına geri dönüş yolculuğunu anlatan destansı bir Yunan şiiridir. Yunan geleneğinde savaş on yıl sürmüştür. Odysseus bundan sonra evine varmak için...
Bir “Liberal” Olmak Ne Anlama Gelir?
Liberalizm nedir? Liberalizm terimi sık sık politik tartışmalarda yer almış olmasına karşın kafa karıştırıcı bir şekilde geniş farklılıklardaki ideolojik pozisyonlara işaret etmektedir. Bu yüzden örneğin liberalin bir tipi (“sosyal” veya...
Beckett Kahramanları: Roman Kişileri Kaça Ayrılır?
Birçok başka eşya ve varlık gibi üçe ayrılır. Bunlar, romantik, varoluşçu ve Beckettçi gibi tasnif edilebilirler. Bir karakter gibi ortaya çıkan herhangi bir roman kahramanı, bu üç temel mizacı az ya da çok sergiler. Nasıl ki tüm olası renkler...
Uluslararası İlişkiler Perspektifinden Kamu Diplomasisi
Tanımadığınız birisiyle ilk kez nasıl iletişim kurarsınız? Neden tanımadığınız birisi ile iletişim kurma ihtiyacı duyarsınız? Bu iki soru da insan ilişkilerini açıklamaya yönelik sorularmış gibi gözükse de uluslararası politikanın devletler arası...
