Geçtiğimiz hafta*, Krispy Kreme, Panera Bread ve Pret a Manger gibi markaları bünyesinde barındıran JAB Holding’in sahipleri Alman milyarder Reimann ailesi, Nazi rejimi sırasında Nazi insan hakları ihlalleri ve köle iş gücü suçlarının parçası...
Kayda Değer Akademik Metinler
Özgür İradeye Sahip Miyiz?
İnsanların özgür iradeye sahip olup olmadığı, psikolojide ve felsefe gibi diğer alanlarda sorulagelen en eski sorulardan biridir: Acaba, yaşamlarımızla ne yapacağımıza karar vermek elimizde mi? Seçimlerimiz özgürce yapılmış gibiler değil mi? Şahsen...
Meçhul Babanın Büyümeyen Çocukları
Türkiye’ye ilişkin herhangi bir sosyal, iktisadi ya da politik kökenleştirme kaygısı ve amacı, ilgili kişi ya da kişileri doğrudan Tanzimat’a çıkartır. Neredeyse bütün yolların çıktığı bu ilk durak, Türkiye siyasal ve toplumsal hayatının hemen tüm...
Neden İşkenceyle Yapılan Yargılama Aslında Etkili Bir Suçluluk Testiydi?
Adalet sistemi için yapılan araştırma belirsizliklerle doludur: Davalı suç mu işledi, yoksa suçlayıcı durumların mı kurbanı? Suçlu olduğu için mi suçlu yoksa azimli bir savcı tarafından mı suçlanıyor? Hakikat hakkında emin olmadığımızda, sonunda...
Heinrich Böll’de Küçük İnsanlar Olarak “Çocuklar” ve Zeki Demirkubuz Sineması
…ve iki çocuk, aklıkları birbirine eşit dişlerle, kardeşçe gülüyordu birbirlerine. Baudelaire, Yoksulluğun Oyuncağı Yenilmiş, uslanmaz, hüzünlü, “monotondurlar”. Tanıl Bora’nın da, “Büyüklük Körü”[1] başlıklı yazısında dediği gibi...
Jacques Derrida: Varlık Problemi
Jacques Derrida, yaygın biçimde, 20. yüzyılın sonlarındaki en önemli Fransız filozof olarak kabul edilmektedir. Buna rağmen, 1992 yılında Cambridge Üniversitesinde fahri doktora unvanı için aday gösterildiğinde, Anglo-Amerikan felsefesinin ileri...
Bu İş Siniklere Göre Değil: İyi Gazetecilik Üzerine Konuşmalar
Delidolu Yayınları‘nın #DünyayıOkumak temalı kurmaca dışı eserler koleksiyonunda yerini alan Bu İş Siniklere Göre Değil, Üçüncü Dünya ülkelerinin zorlu şartlarında uzun yıllar görev yapan Polonyalı ünlü gazeteci Ryszard Kapuściński’nin...
Green Book’un Esrarengiz Caz Dehası Hakkında Söylediği Yanlışlar ve Doğrular
Gerçek Don Shirley kimdi? Yakın zamana kadar çok az insan bu şaşılacak derecede yetenekli, çok albüm yapılmış ve yine de gizemli şekilde anlaşılmaz siyahi Amerikan piyanistinden haberdardı. Bu yılın En İyi Film Oscar’ını kazanan Green Book...
Feminizm Bağlamında Posthümanizm
Rosi Braidotti, “İnsan Sonrası (Posthuman) Feminizm üzerine Dört Tez”[1] isimli makalesinde şöyle der: “Feminizm, hümanizm değildir.” Feminizmin farklı cinsiyetten, ırktan ve sınıftan insanlar arasındaki (sosyal ayrımın değişkenlerinden birkaçını...
Neoliberalizm Hiçbir Zaman Serbest Piyasayla Alakalı Değildi
En başından beri tek amacı klasik liberalizme su katmaktı. Çeşitli ”İlerici” politik oluşumların kullandığı en itham edici ve negatif kelimelerden biridir “neoliberalizm”. “Neoliberal” olarak anılmak...
Green Book: Kazandı ama Neyi?
Bazı hikayeleri dinginlikle anlatmanız gerekir, ayrıntıları içinize sindirerek. Nasıl ki büyük bir orkestrayı dinlerken tüm sesleri susturup tek bir kemana odaklanırsınız; diğer her şeyin yavaşça kaybolduğunu hissedip, yalnız o seste huşu...
Posthümanizm Çağı
Gelişimle alakalı hümanist ve tekno-bilimsel kavramlar, insan ve insan dışı yaşam formlarının hiyerarşik sınıflandırmasında hatalı kullanıldı. Dolayısıyla yaşam hikayelerinin karmaşıklığı, ilerleme ve inovasyonun çizgisel düzlemine indirgendi. Aynı...
Kanıt Olmadan İnanmak Her Daim Ahlaki Açıdan Yanlıştır
Muhtemelen William Kingdon Clifford‘u hiç duymamışsınızdır. Büyük filozoflardan biri değil -belki de 33 yıl gibi kısa bir zamanda hayata veda ettiği için- ama fikirleri paralel ve yapay zekanın hüküm sürdüğü dijital çağımıza daha fazla hitap...
Muhafazakâr Kentin İnşası: Muhafazakârlık ve Neoliberalizmin Mekansal Koalisyonu
Gün geçmiyor ki kentsel ya da kırsal bir alanın nasıl da metalaşma pratiklerine konu olduğuna dair bir gazete haberi ile uyanmayalım. Ulusal düzeyde üçüncü havalimanı, Ankapark, millet bahçeleri vs. yerel düzeyde ise parka cami, afet toplanma...
Akademik Yazım Üretkenliği (ve Tatmini) Hakkında Öğrendiğimiz Altı Şey
Dünyayı değiştiren araştırmayı yapmaya sabitlenen odakla, hırslı akademisyen için yazma süreciyle ilgili mutlu hissetmek olsa olsa yalnızca ikincil bir kaygı olabilir. Ama akademisyenlerin yazma “alışkanlıklarını” sorgulayan anketimizin ara...
Bütünlüğün Roma’sı
Quando fiam uti chelidon (Ne zaman kırlangıç gibi olacağım) – Ey Kırlangıç kırlangıç (T.S. Eliot) Pekala bütünlük kurulamıyor kabul. Göz açıp kapayıncaya kadar geçip giden yaşam neden hep dağılmak zorunda? Filmin henüz afişinden başlayan bir...
Schopenhauer’un Düşüncesi Orta Yaş Krizini Nasıl Aydınlatabilir?
İyi hayat hakkında iki bin beş yüz yıldan fazladır kafa yormalarına rağmen filozofların orta yaş hakkında söyleyecek pek bir şeyleri yoktur. Benim için, kırka yaklaşmak basmakalıp bir kriz zamanıydı. Akademik kariyer yolundaki engellerin üstünden...
“Neoliberalizm” Teriminin Aşağılayıcı Kökenleri
“Neoliberalizm” terimi entelektüel çevrelerde şu andaki muhtemelen en moda günah keçisi. Bu terim, günümüz dünyasıyla ilgili artmakta olan çeşitli şikâyetlerin (eşitsizlik, yoksulluk, iklim değişikliği, deregülasyon, küreselleşme, siyasette paranın...
Nietzsche ve Ahlak: Sürüye Karşı Üstün İnsan
Ahlakın Soykütüğü Üstüne adlı klasik çalışmasının önsözünde, Nietzsche şöyle yazar: “Peki ya “iyi insan”da gerileyici bir boyut varsa; keza bir tehlike, bir ayartma, bir zehir, bir uyuşturucu – böylece şimdi, gelecek pahasına yaşandıysa? Belki daha...
Frankenstein, Yapay Zekâ Hakkında Bize Ne Söyleyebilir?
Mary Wollstonecraft Shelley’nin 200 yaşındaki yaratığı her zamankinden daha canlı. Victor Frankenstein tarafından yapılan “canavar,” yapay zekânın öcüsü olarak yeni rolüyle internette, her yerde. İngiliz edebiyat eleştirmeni Frances Wilson bu...
Bohem Rapsodi: Taçlandırarak Aşağılamak
Yukarıdaki başlığa bakıp aldanmayın, amacımız Freddie Mercury’yi anlatmak olsaydı, bizler de bu film üzerine yazıp çizen herkes gibi onun, dehasıyla, kitlelerin tepkilerini ölçmede Michelangelo yetisine sahip oldukları şiarına sığınarak...
Freud Jung’a Karşı: Cinselliğin Anlamı Üzerine Tatsız Bir Kan Davası
Takvimler 1907 yılının 27 Şubat’ını gösterirken, Viyana’daki Bergasse 19’da, Sigmund Freud âşık oldu. Onu bu denli etkileyen şey Carl Gustav Jung’tu: Freud’dan 19 yaş daha genç olmasına rağmen Burghölzli Hastanesi gibi prestijli bir yerde Klinik...
Serbest Düşünce Mekânları #2: Universus Sosyal Araştırmalar Merkezi
sosyalbilimler.org #SerbestDüşünceMekanları başlığı altında, zaman, mekân ve aktörlerden bağımsız olarak, ülke atmosferinden birinci dereceden etkilenen üniversitelerin / akademinin içinde bulunduğu durumu yetersiz gören ve düşüncenin serbest...
Roma Ordusunda Yaşam Neye Benziyordu?
Roma ordusu, antik dünyadaki en büyük ve en acımasız savaş gücüydü. Roma’nın bu kadar kudretli bir hâle gelmesindeki ana nedenlerden biri, ordusunun sahip olduğu güçtü. Britanya’dan Orta Doğu’nun sonuna kadar uzanan muazzam büyüklükte bir...
Robert De Niro’dan Post-Truth Bir Teori: “Benimle mi Konuşuyorsun?”
Taxi Driver’da [Scorsese, 1976] Robert De Niro’nun karakteri, Travis Bickle, kendi çılgın paradigması içinde yaşar; yine de sonunda olaylar onu başkalarının gözünde de bir kahraman olarak çerçevelendirir. Bu makale, Sydney Üniversitesi Stratejik...
İnsan Doğası Önemlidir
İnsan Doğasına İlişkin Bir Kuram Olmaksızın Hiçbir Hayat Felsefesi Mümkün Değildir Modern felsefede tuhaf bir şey gerçekleşmekte: birçok filozof insan doğası diye bir şeyin var olduğuna inanıyor gibi görünmüyor. Bunu tuhaf yapan şey ise, yeni...
