“Hedef 2023” sloganı, AK Parti’nin Cumhuriyet’in 100. yıldönümüne kadar 21 yıl boyunca kesintisiz bir şekilde iktidarda kalma ve bu sürenin sonunda da Türkiye’yi, kentlerini ve rejiminin kurucu niteliklerini yapısal olarak dönüştürme amacını ifade ediyor. 2011 Genel Seçimi öncesinde dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ülke gündemine sokulan, sonrasında da 2053 ve 2071 gibi fazlasıyla iddialı tarihlerle revize edilen bu uzun erimli hedefin merkezinde de İstanbul yer alıyor. Hegemonyasını özenle, ilmik ilmik mekân üzerinden ören siyasi iktidar için “kentsel dönüşüm” kavramı son 15 yılda, iktisadi birikim/bölüşüm, toplumsal rıza üretimi/kontrol ve kültürel rövanşizmin anahtar kelimesi haline geldi. 2011 seçim beyannamesinde de belirtildiği üzere, “Ak Parti iktidarı ‘kentsel dönüşüm’ kavramını ülke gündemine kazandırdı”. Antroposen çağını müjdeleyen, toprağın altını ve üstünü inşaata dayalı rant ekonomisi ile baştan aşağı dönüştüren bu süreç merkezî bir şekilde, tepeden ve dışarıdan yönetilmeye çalışılıyor.

“Hedef 2023”ün öncelikli adresi ise şüphesiz İstanbul oldu. Bir proje olarak “İstanbul 2023”, kenti tarih, topografya, insan, doğa, sınıf gibi bağlamlarından soyutlayan, kentsel mekânı boş bir levha (tabula rasa) olarak ele alan bir hayali anlatır. İstanbul’un, ilhamının bölgenin hızla gelişen petrol zengini kentlerinden alındığı gerçeği “yerli ve milli” söylemi ile kolay kolay saklanamayan “mega” vizyonu; bu vizyon çerçevesinde ardı ardına geliştirilen mega projeleri; bu projeler vasıtasıyla biriktirilen muazzam sermaye; sermaye birikiminin pek de adil olmayan bölüşümü üzerinden konsolide edilen siyasi güç ve sonucunda da iktidarın otoriterleşmesi döngüsü, “İstanbul 2023” hedefinin neye ve kime rağmen yükselmekte olduğu sorusunu da önümüze koyuyor. Sinan Logie ve Yoann Morvan’ın İstanbul 2023’ü ise sunduğu tarihsel perspektif, kentin pek ziyaret edilmeyen çeperlerine yaptığı geziler, farklı kentsel ölçekler arası geçişler ve sürekli bir bağlam arayışı ile, yatay, aşağıdan ve içeriden bir İstanbul anlatısı sunar. Adeta tepeden bırakılan bağlamsız gelecek hedefi karşısında, son derece gözenekli ve çelişkilerle dolu bir kentin bugün yaşadığı dönüşümünün kaydını tutar. Kitabın omurgasını oluşturan ve yazarlarının bir araştırma metodu olarak uzmanlaştırdıkları yürüme pratiği ile kenti anlamaya/anlamlandırmaya çalışmanın kendisi, yukarıdan dayatılan mega vizyon, söylem ve projeler karşısında demokratik ve özgürleştirici bir eylem olarak da görülmelidir. Yazarların yaptıkları gezilerde bulundukları mekânlardan başlattıkları okumaları, kendi konumsallıklarının farkında oluşları, bu mekânlara dair tarihsel araştırmaları, yürüme pratiğinin imkân verdiği öngörülemez karşılaşmalar ve ortaya koyduğu yeni soruların izini sürme merakı, kitabı İstanbul çalışmaları içinde önemli bir yere oturtur.

Yaşar Adnan Adanalı
İstanbul 2023, Sinan Logie ve Yoann Morvan
İletişim Yayınları, Mayıs 2017

Yazarlardan Türkçe Baskı İçin Not

İstanbul 2023’ün çalışmaları 2013 ile 2014 yıllarına yayılmıştı. Kitabın orijinal versiyonu Fransızca olduğundan yoğunlukla Fransız akademik makalelere referans verilmiştir. Bu yeni Türkçe baskı için, elimizden geldiğince Türk akademi dünyasından referanslara yer vermeye gayret ettik. Ancak bu alandaki yoğun birikimden dolayı bu tüm çalışmalar için mümkün olamadı. Unuttuğumuz veya yer veremediğimiz çalışmaların müelliflerine özürlerimizi iletiyoruz.

Yazarlar, bu çalışmaya yardımlarıyla ve ilhamlarıyla destek olanlara teşekkürlerini iletiyor: Jean-François Pérouse, Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü (IFEA), L’observatoire Urbain d’Istanbul (İstanbul Kent Gözlemleme Enstitüsü), Yaşar Adanalı, MAD-Beyond Istanbul, Nilüfer Şaşmazer, Ahmet Doğu İpek, Ségolè- ne Debarre, Melek Aksoy, Emrah Altınok, Sébastien Mazauric, Brian Chauvel, Serkan Taycan, Nicolas Brodard, NarPhotos, Céline-Pierre Magnani, Murat Germen, Zafer Akay, Mehmet Kahraman, Eda Gecikmez, Alexandre Toumarkine, Boran Ekinci, Tansel Korkmaz, İhsan Bilgin, Aslıhan Demirtaş, Murat Güvenç, Merve Öztürk, Ahmet İnsel, İstanbul’u korumak için çaba gösteren tüm araştırmacılar ve aktivistler.

Sanal Mağaza: Idefix | Babil | Kitap Yurdu