SAYIN FÉLIX FAURE
Cumhurbaşkanı
Sayın Başkan,

Bir gün bana göstermiş olduğunuz iyi kabulden dolayı duyduğum minnet duyguları içinde, haklı ününüz konusunda kaygılanmama ve size şimdiye kadar öylesine parlak olan yıldızınızın, lekelerin en utanç vericisi ve en silinmezinin tehdidi altında bulunduğunu söylememe izin verir misiniz?

Aşağılık karalamalardan sapasağlam çıktınız, gönülleri fethettiniz. Rusya’yla bağlaşımın Fransa için oluşturduğu ulusal şenlikle gelen saygınlığınızla ışıl ışıl parlıyorsunuz, şimdi de büyük emek, gerçek ve özgürlük yüzyılımızı taçlandıracak olan görkemli Evrensel Sergi’mizi açmaya hazırlanmaktasınız. Ama şu iğrenç Dreyfus olayı, adınız -başkanlığınız diyecektim- üzerinde ne korkunç bir çamur lekesi! Bir savaş kurulu[1] emir üzerine, bir Esterhazy’yi aklamayı göze aldı, her türlü gerçeğe, her türlü adalete son bir tokat daha atıldı. Bitti artık, Fransa’nın yanağında böyle bir leke var, tarih böyle bir cinayetin sizin başkanlık döneminizde işlenebildiğini yazacak.

Onlar göze aldıklarına göre, ben de göze alacağım. Gerçeği söyleyeceğim, çünkü kendisine kurala uygun biçimde başvurulan adaletin bunu eksiksiz olarak yapmaması durumunda, söyleyeceğime söz verdim. Benim görevim konuşmak, suç ortağı olmak istemiyorum. Yoksa gecelerim orada, işkencelerin en korkuncu içinde, işlemediği bir suçun cezasını çekmekte olan suçsuzun hayaletiyle dolup taşacak.

Bu gerçeği namuslu insan başkaldırımın tüm gücüyle size haykıracağım, Sayın Başkan. Sizin onurunuza saygım nedeniyle bu gerçeği bilmediğinize inandım. Ayrıca, ortalığa kötülük saçan gerçek suçlu yığınını size, ülkenin en yüksek yöneticisine değil de kime bildirecektim?

* * *

Önce Dreyfus’ün yargılanmasına ve cezalandırılmasına ilişkin gerçek.

Her şeyi uğursuz bir adam, o zaman daha basit bir binbaşı olan Albay Du Paty de Clam yönlendirdi, her şeyi o yaptı. Dreyfus olayı tümüyle odur, onu ancak edimleri ve sorumlulukları dürüst bir soruşturmayla açıklıkla belirlendiği zaman tanıyacağız. İnsanların en bulanık, en karışık kafalısı olarak belirir, romansı entrikalarla doludur beyninin içi, inanılmaz tefrika roman yöntemlerine, çalıntı belgelere, imzasız mektuplara, ıssız yerlerde buluşmalara, geceleri suç kanıtları getirip götü-ren gizemli kadınlara bayılır. Dreyfus’e “bordro”yu[2] söyleyip yazdırmayı tasarlamış olan odur; onu tümüyle aynalarla kaplı bir odada incelemeyi düşleyen odur; Binbaşı Forzinetti’nin, elinde kısık bir lamba, yüzüne birdenbire bir ışık dalgası yansıtmak, böylece, uyanışın heyecanı içinde suçunu ortaya çıkarmak amacıyla uyuyan sanığın hücresine alınmak isteyen kişi diye anlattığı da odur. Her şeyi söylemem de gerekmez, aransın, bulunacaktır. Ben yalnızca, Dreyfus olayını, yargı subayı olarak soruşturmakla görevli Binbaşı Du Paty de Clam’ın tarihler ve sorumluluklar sırası içinde, işlenmiş olan bu tüyler ürpertici yargı yanlışlığının ilk suçlusu olduğunu bildiriyorum.

Bordro bir süredir, daha sonra felç geçiren ve ölen Soruşturma Bürosu Müdürü Albay Sandherr’in elinde bulunuyordu. Birtakım sızmalar olmuştu, bugün de olduğu gibi kimi kâğıtlar kayboluyordu; bordroyu kimin yazdığı da araştırılmaktaydı, bu sırada yavaş yavaş bu kişinin ancak bir kurmay subay ve bir topçu olabileceği konusunda bir önyargı oluştu: Bordronun ne yüzeysel bir anlayışla incelendiğini gösteren apaçık bir çifte yanlıştır bu, çünkü akıllıca bir araştırma burada ancak bir birlik subayının söz konusu olabileceğini kanıtlar.

Böylece, evin içinde araştırmalar yapılmaya, yazılar incelenmeye başladı; bir aile işi, büroların kendi içinde, yakalanıp kapı dışarı edilecek bir hain söz konusuydu sanki. Bir ölçüde bilinen öyküyü burada yeniden anlatmak istemiyorum, ancak daha ilk kuşku Dreyfus’ün üzerine düşer düşmez, Binbaşı Du Paty de Clam sahneye girer. Bu andan sonra, Dreyfus’ü bulgulamış olan odur, olay onun kişisel olayı olur. Haini şaşırtmak, eksiksiz itiraflara yöneltmek savındadır. Savaş bakanı, akıl düzeyi oldukça düşük General Mercier de vardır işin içinde; kurmay başkanı, kendini kilise tutkusuna bırakmış görünen General Boisdeffre de vardır; kurmay başkanı yardımcısı, vicdanı pek çok şeyle bağdaşabilmiş olan General Gonse da vardır. Ama, işin özüne bakılırsa, başlangıçta yalnızca Binbaşı Du Paty de Clam vardır, ötekilerin hepsini o yönlendirir, hipnotizmayla uyutur onları, çünkü spiritizmayla, gizilcilikle uğraşır, ruhlarla konuşur. Zavallı Dreyfus’e uyguladığı deneylere, onu düşürmek istediği tuzaklara, çılgınca soruşturmalara, canavarca düşleyimlere, bütün bir işkence çılgınlığına hiçbir zaman inanılmayacaktır.

Evet! Bu ilk olay, gerçek ayrıntılarıyla bilenler için, bir karabasandır! Binbaşı Du Paty de Clam, Dreyfus’ü tutuklar, hücreye kapatır. Madam Dreyfus’e koşar, onu korkutur, konuşacak olursa, kocasının mahvolacağını söyler ona. Bu sırada, zavallı adam saçını başını yolmakta, suçsuzluğunu haykırmaktadır. Soruşturma işte bu biçimde, bir XV. yüzyıl güncesinde olduğu gibi, gizem içinde, yabanıl çıkış yolları karıştırılarak yapılmıştır. Bütün bunlar da tek ve çocuksu bir suç kanıtına, düşmana verildiği söylenen şu ünlü sırların hemen hepsi de değersiz olduğundan, yalnızca bayağı bir ihanet değil, aynı zamanda sahteciliklerin en yüzsüzü olan bu saçma bordroya dayandırılmıştır. Bunda ısrar ediyorsam, ileride gerçek cinayetin, Fransa’yı hasta eden tüyler ürpertici adaletsizliğin çıkacağı yumurta burada olduğu içindir. Hukuk yanlışlığının nasıl olanaklı olabildiğine, Binbaşı Du Paty de Clam’ın çevirdiği dolaplardan nasıl doğabildiğine, General Mercier’nin, General Boisdeffre ve General Gonse’un buna nasıl aldandıklarına, yavaş yavaş sorumluluklarını nasıl bu yanlışa bağladıklarına, daha sonra da bunu tartışmayı bile gerektirmeyen, kutsal bir gerçek olarak benimsetmek zorunda olduklarına nasıl inandıklarına parmağınızla dokunmanızı sağlamak isterdim. Başlangıçta, tek kusurları savsaklama ve kafasızlıktır. Olsa olsa, ortamın dinsel tutkularına ve birlik ruhunun önyargılarına boyun eğdikleri sezilir. Saçmalığın yapılmasına ses çıkarmamışlardır.

Ama işte Dreyfus, Savaş Kurulu’nun önündedir. En sıkı kapalı oturum istenir. Bir hain, Alman imparatorunu Notre-Dame’a kadar götürmek üzere sınırı düşmana açmış olsaydı, bu denli sıkı sessizlik ve gizlilik önlemleri alınmazdı. Ulus şaşkına döndü, insanlar birbirlerine fısıltıyla korkunç olaylar, Tarih’i öfkeye boğan korkunç ihanetler anlatıyor ve elbette, ulus başını eğiyor. Yeterince ağır ceza yoktur, o da kitlesel yozlaşmaya katılacak, suçlunun alçaklık kayasının üstünde kalmasını, pişmanlığın içini kemirip durmasını isteyecektir. Bu gizli oturumun arkasına özenle gömülmek zorunda kalınan bu söylenmesi olanaksız, bu Avrupa’yı alevler içinde bırakabilecek ölçüde tehlikeli şeyler doğru mudur gerçekten? Hayır! Binbaşı Du Paty de Clam’ın romansı ve çılgınca düşlemlerinden başka bir şey olmamıştır bütün bunların gerisinde. Bütün bunlar, yalnızca tefrika romanların en tuhafını gizlemek için yapılmıştır. Bunu anlamak için Savaş Kurulu önünde okunan suçlama belgesini dikkatle okumak yeterlidir.

Ah! Bu suçlama belgesinin hiçliği! Bir insanın bu suçlamaya dayanılarak cezalandırılabilmesi bir haksızlık mucizesidir. Dürüst insanları bunu okumaya çağırıyorum, bakalım orada, Şeytan Adası’nda çekilen ölçüsüz cezayı düşününce, yürekleri öfkeyle hoplamadan ve başkaldırılarını haykırmadan okuyabilecekler mi?

Dreyfus birkaç dil bilir, suç; evinde kendisini zor duruma düşürecek hiçbir kâğıt bulunamamıştır, suç; bazı bazı ilk memleketine gider, suç; çalışkandır, her şeyi bilmek ister, suç; şaşırmaz, suç; şaşırır, suç. Sonra kaleme alınırken yapılan bönlükler, hiçbir dayanağı bulunmayan kesin savlar! Bize on dört ana suçlama maddesinden söz etmişlerdi; sonuçta, tek bir suçlama maddesi buluruz, o da bordrodur; üstelik, bu konuda uzmanların kendi aralarında uzlaşamadıklarını görürüz. Varmaya kalktığı sonuç istenen yönde değil diye M. Gobert askerce paylanmıştır. Dreyfus’ü tanıklıklarıyla ezmeye gelmiş olan yirmi üç subaydan da söz ediliyordu. Şimdilik onların sorgulanmaları konusunda hiçbir şey bilmiyoruz ama tümünün onu suçlamamış olduğu kesin; ayrıca, hepsinin savaş bürolarından olması dikkat çekici. Bir aile duruşmasıdır bu, kendi aralarındadırlar, şunu akıldan çıkarmamak gerekir: genelkurmay davayı istemiş, onu yargılamıştı, şimdi bir kez daha yargıladı.

Kısacası, kala kala bordro kalıyordu, onun üzerinde de uzmanlar anlaşmaya varamamışlardı. Anlatıldığına göre, kurul odasında, yargıçlar aklama kararı vereceklerdi. Ve, o anda, sanığın cezalandırılmasını haklı çıkarma yolundaki umutsuz inat, bugün gizli, altından kalkılmaz bir belgenin, her şeyi haklı çıkaran, görünmez ve anlaşılmaz Tanrı gibi önünde eğilmemiz gereken bir belgenin varlığından söz edilmesi çok iyi anlaşılıyor. Ben bu belgenin varlığını yadsıyorum, tüm gücümle yadsıyorum! Gülünç bir belge, evet, belki de küçük kadınların söz konusu edildiği, bir de çok fazla şey istemeye başlayan D… adında birinden, hiç kuşkusuz karısı için yeterince para ödenmediğini düşünen bir adamdan söz edilen belge. Ama ulusal savunmayı ilgilendiren, ertesi gün savaş ilan edilmeden ortaya çıkarılamayacak bir belgeye gelince, hayır, hayır! Bu bir yalan; üstelik, kendileri bile inanmadan, cezasını görmeden yalan söyledikleri için daha da iğrenç ve yüz kızartıcı. Fransa’yı ayağa kaldırıyorlar, onun haklı heyecanının arkasına gizleniyorlar, yürekleri bulandıran ağızları kapatıyorlar, kafaları saptırıyorlar. Ben bundan daha ağır bir yurttaşlık suçu bilmiyorum.

Sayın Başkan, işte bir hukuk yanlışlığının nasıl işlendiğini açıklayan olaylar; törel kanıtları da Dreyfus’ün servet durumu, neden yokluğu, sürekli suçsuz olduğunu haykırması da sonuçta onu Binbaşı Du Paty de Clam’ın olağanüstü düşlemlerinin, içinde bulunduğu kilise ortamının, çağımızın yüz karası “pis Yahudi” avının bir kurbanı olduğunu ortaya koyuyor.

* * *

Şimdi Esterhazy olayına geliyoruz. Üç yıl geçti, nice bilinçler derinden derine bulanmış durumda, kaygılanıyor, araştırıyor, sonuçta Dreyfus’ün suçsuz olduğuna inanıyorlar.

M. Scheurer-Kestner’in kuşkularının ve daha sonra vardığı kanının tarihçesini yapacak değilim. Ama, o kendi araştırmalarını yaparken, genelkurmayın kendi içinde çok önemli şeyler olmaktaydı. Albay Sandherr ölmüştü, istihbarat şubesinin başı olarak yerini Yarbay Picquart almıştı. Bir gün, Yarbay Picquart bu unvanla görevlerini yaparken, yabancı bir devletin ajanından Binbaşı Esterhazy’ye gönderilmiş bir telgraf mektubu buldu elinde. Kesinlikle bir soruşturma açması gerekiyordu. Gerçek şu ki, hiçbir zaman üstlerinin istenci dışında davranmadı. Böylece, kuşkularını aşama sırasına uygun olarak üstlerine, General Gonse’a, sonra General Boisdeffre’e, sonra da savaş bakanı olarak General Mercier’nin yerini almış olan General Billot’ya iletti. Öylesine çok sözü edilmiş olan ünlü Picquart dosyası yalnızca General Billot dosyası olarak, bir astın bakanı için hazırladığı dosya olarak kaldı. Bu dosyanın hâlâ Savaş Bakanlığı’nda bulunması gerekir. Araştırmalar 1896 Mayısı’ndan aynı yılın Eylül ayına kadar sürdü ve yüksek sesle kesinlemek gerekir ki, General Gonse, Esterhazy’nin suçluluğuna inanmıştı, General Boisdeffre ve General Billot ünlü bordrodaki yazının Esterhazy’nin elyazısı olduğundan kuşku duymuyorlardı. Yarbay Picquart’ın soruşturması bu kesin saptamayla sonuçlanmıştı. Ama heyecan çok yüksekti, çünkü Esterhazy’nin cezalandırılması ister istemez Dreyfus davasının yeniden gözden geçirilmesine yol açacaktı; bu da genelkurmayın ne pahasına olursa olsun istemediği bir şeydi.

Burada bunalım dolu bir dakika yaşanmış olmalı. Düşünün ki General Billot hiçbir kirli işe bulaşmamıştı, tertemiz gelmişti göreve, gerçeği ortaya koyabilirdi. Hiç kuşkusuz kamuoyunun vereceği tepkinin dehşeti içinde, gene hiç kuşkusuz tüm genelkurmayı, General Boisdeffre’i, General Gonse’u, daha alt düzeydeki görevlileri ele vermek korkusu içinde, bunu göze alamadı. Sonrası, vicdanıyla ordunun çıkarı olduğunu sandığı şey arasında bir çatışma dakikası olarak kaldı. Bu dakika geçtikten sonra, çok geç olmuştu bile. Bağlanmıştı artık, işe bulaşmıştı. Bu andan sonra, sorumluluğu yalnızca ağırlaştı, başkalarının suçunu kendi üstüne aldı, diğerleri kadar suçlu o da, hatta onlardan daha suçlu çünkü adaleti yerine getirmek elindeydi ama hiçbir şey yapmadı. Bunu anlıyor musunuz! Bir yıldır General Billot, General Boisdeffre ve General Gonse Dreyfus’ün suçsuz olduğunu biliyorlar ve bu tüyler ürpertici şeyi kendilerine saklıyorlar. Üstelik bu insanlar uyuyabiliyorlar, eşleri ve çocukları var, onları seviyorlar!

Albay Picquart namuslu bir insan olarak görevini yerine getirmişti. Adalet adına, üstlerine ısrar ediyordu. Hatta yalvarıyordu onlara, gittikçe yoğunlaşan, gerçek öğrenildiği zaman patlayacak olan korkunç kasırga karşısında, gecikmelerinin siyasal açıdan ne kadar kötü olduğunu söylüyordu. Daha sonra, M. Scheurer-Kestner de aynı şeyleri söyledi General Billot’ya, olayı yurtseverlik duygusuyla ele almasını, kitlesel bir yıkım olacak ölçüde ağırlaşmasına izin vermemesini rica etti. Hayır! Suç işlenmişti, genelkurmay suçunu açıklayamazdı artık. Yarbay Picquart göreve yollandı, gittikçe daha çok uzaklaştırıldı, ta Tunus’a kadar gönderildi, hatta orada bir gün, Marki de Mores’in de öldüğü yörelerde hiç kuşkusuz öldürülmesiyle sonuçlanacak bir görevle görevlendirilerek yiğitliği ödüllendirilmek istendi. Gözden düşmüş değildi, General Gonse kendisiyle dostça bir mektuplaşma sürdürmekteydi. Ne var ki, öğrenilmeleri iyi olmayacak sırlar vardı.

Paris’te ise, gerçek karşı konulmaz bir biçimde gün yüzüne çıkıyordu, biz de beklenen kasırganın nasıl koptuğunu biliyoruz. M. Scheurer-Kestner’in adalet bakanına davanın yeniden görülmesi konusunda bir dilekçe sunmak üzere olduğu sırada, M. Mathieu Dreyfus Binbaşı Esterhazy’nin bordronun gerçek hazırlayıcısı olduğunu açıkladı. Binbaşı Esterhazy işte bu sırada ortaya çıktı. Tanıklıklar kendisinin önce çılgına dönmüş olduğunu, kendini öldürmeye ya da kaçmaya hazır olduğunu gösterir. Sonra, birdenbire yiğitleşiverir, tutumunun sertliği tüm Paris’i şaşırtır. Çünkü bir yardım gelmiştir, kendisini düşmanlarının çevirdiği dolaplar konusunda uyaran bir imzasız mektup almış, gizemli bir kadın, genelkurmaydan çalınmış ve kendisini kurtaracak olan bir belgeyi vermek için geceleyin rahatını bile bozmuştur. Geniş imgeleminin yöntemlerini bildiğim için, ben bu işin içinde de Yarbay Du Paty de Clam’ın parmağını görmekten kendimi alamıyorum. Yapıtı, yani Dreyfus’ün suçluluğu tehlikedeydi, hiç kuşkusuz yapıtını savunmak istedi. Davanın yeniden görülmesi mi? Böyle bir şey, Şeytan Adası’nda son bulan çılgın mı çılgın, trajik mi trajik tefrika romanın yıkılışı demek olurdu! Buna izin veremezdi. Bundan böyle, düello Yarbay Picquart’la Yarbay Du Paty de Clam arasında geçecek, birinin yüzü açık, ötekininki maskeli olacaktır. Yakında her ikisini de sivil mahkemenin önünde göreceğiz. Gerçekte, genelkurmay hep kendini savunmakta, iğrençliği her saat biraz daha artan suçunu açıklamak istememektedir.

İnsanlar şaşkınlık içinde Binbaşı Esterhazy’nin koruyucularının kimler olduğunu sordular kendi kendilerine. Önce, karanlıkta, her şeyi düzenleyen her şeyi yönlendiren Yarbay Du Paty de Clam’dır. Sonra da General de Boisdeffre’dir, General Gonse’tur, General Billot’nun kendisidir, genelkurmay daireleri halkın horgörüsü altında yıkılmadan Dreyfus’ün suçsuzluğunun tanınmasına izin veremeyeceklerine göre, binbaşıyı aklamak zorundadırlar. Bu inanılmaz durumun güzel sonucu da, bu işin içindeki dürüst insanın, görevini yapmış tek kişi olan Yarbay Picquart’ın kurban olacağı, onun aşağılanacağı, onun cezalandırılacağıdır. “Ey adalet, ne korkunç bir umutsuzlukla sıkılıyor insanın yüreği! Sahtecinin o olduğunu, Ezterhazy’yi mahvetmek için telgraf kartını onun ürettiğini söylemeye kadar götürüyorlar işi. Ama Tanrı’m, neden? Hangi amaçla? Bir gerekçe gösterin. O da Yahudilerden mi para aldı? Öykünün güzel yanı da adamın Yahudi karşıtı olması. Evet! Bu utanç verici gösteriyi izliyoruz, borçlar ve suçlar altında ezilmiş kişiler suçsuz ilan ediliyor; buna karşılık, onurun ta kendisi, yaşamı lekesiz bir adam cezalandırılıyor. Bir toplum bu noktaya geldiği zaman, artık çürümeye başlamış demektir.

İşte Esterhazy olayı, Sayın Başkan: aklanmaya çalışılan bir suçlu. Neredeyse iki aydan beri, kirli işi saati saatine izleyebiliyoruz. Kısa kesiyorum çünkü burada söz konusu olan, yakıcı sayfaları günün birinde uzun uzun yazılacak tarihin özeti yalnızca. İşte böylece General de Pellieux’nün, sonra da Binbaşı Ravary’nin namussuzların yüzleri değişmiş, namuslu kişilerin kirletilmiş olarak çıktıkları aşağılık bir soruşturmayı yürüttüklerini gördük. Sonra, Savaş Kurulu toplantıya çağrıldı.

* * *

Bir Savaş Kurulu’nun başka bir Savaş Kurulu’nun yaptığını bozacağı nasıl umulabildi?

Yargıç seçiminin her zaman olanaklı olduğundan söz bile etmiyorum. Askerlerin kanında bulunan üstün disiplin düşüncesi, doğruluk yetkesini saptırmaya yetmez mi? Disiplin demek boyun eğme demektir. Büyük önder, Savaş Bakanlığı, ulusal temsilcilerin alkışları arasında, yargılanmış konunun kesin yetkesini herkesin önünde ortaya koyduğu zaman, bir Savaş Kurulu’nun bunu kesin bir biçimde yalanlamasını mı bekliyorsunuz? Aşama düzenine göre, buna olanak yoktur. General Billot demeciyle yargıçları etkiledi, onlar da ateşe gitmeleri gerektiği gibi, karşı düşünceler geliştirmeden yargıladılar. Kürsülerine kafalarında getirdikleri önceden oluşmuş kanıları şuydu kesinlikle: “Bir Savaş Kurulu Dreyfus’ün ihanet suçuyla hüküm giymesine karar verdi, öyleyse suçludur; biz de Savaş Kurulu olarak onu suçsuz ilan edemeyiz; öyleyse Esterhazy’nin suçluluğunu kabul etmenin Dreyfus’ün suçsuzluğunu ilan etmek olacağını biliyoruz. Hiçbir şey onları buradan çıkaramazdı.

Savaş Kurullarımızın üzerinde her zaman ağırlığını duyuracak, bundan böyle tüm kararlarını kuşkuyla lekeleyecek olan çok haksız bir karar verdiler. İlk kurul akılsızca karar vermiş olabilir, İkincisi ister istemez suçludur. Özrü, bir kez daha söylüyorum, en yüksek önderin konuşmuş olması, verilmiş kararın daha aşağıdakilerin tersini söyleyemeyecekleri biçimde kutsal ve insanlardan üstün olduğunu bildirmiş olmasıdır. Ordunun onurundan söz ediliyor bize, onu sevmemiz, ona saygı göstermemiz isteniyor. Evet hiç kuşkusuz, ilk tehditte ayağa kalkacak, Fransız toprağını savunacak olan ordu tüm halktır, ona ancak sevgi ve saygı duyarız. Ama söz konusu o değil, biz de, adalet gereksinimimiz içinde onun saygın kalmasını istiyoruz. Belki de yarın bizim elimize verecekleri kılıç söz konusu, o efendi söz konusu. Kılıcın kabzasını, o tanrıyı dindarca öpmeye gelince, hayır!

Ayrıca, kanıtlamıştım: Dreyfus olayı genelkurmay dairelerinin olayıydı, genelkurmaydaki arkadaşlarınca ihbar edilen bir genelkurmay subayı, genelkurmay komutanlarının baskısı altında hüküm giymişti. Bir kez daha söylüyorum, tüm genelkurmay suçlu durumuna düşmeden suçsuz olarak dönemez. Bu nedenle de tüm daireler, usa gelebilecek tüm yollarla, basın kampanyalarıyla, bildirilerle, etkilerle, Dreyfus’ü ikinci bir kez mahvetmek için Esterhazy’yi korudular. Ah! General Billot’nun ken-disinin de onları adlandırdığı gibi bu Cizvit yuvasına cumhuriyet hükümeti öyle bir süpürge vurmalıydı ki! Her şeyi tümüyle gözden geçirip tümüyle yenilemeyi göze alacak gerçekten güçlü, bilge ve yurtsever bakanlık nerede? Ulusal savunmanın hangi ellerde bulunduğunu, yurdun yazgısının kararlaştırıldığı bu kutsal sığınağın nasıl bir aşağılık entrika, dedikodu ve hırsızlık yuvası olduğunu bildiklerinden, olası bir savaş karşısında endişe içinde titreyen öyle çok insan tanıyorum ki! Dreyfus olayının, talihsiz bir insanın, bir “pis Yahudi”nin kurban edilişinin, bu kuruma tuttuğu korkunç ışık karşısında dehşete düşüyor insan. Ah! Birkaç rütbelinin, Devlet’in güvenliğini saygısızca bahane ederek, çizmeleriyle ulusun üstüne basarak gerçek ve adalet çığlığını gırtlağına tıkamaları, bütün bu çılgınlıklar ve saçmalıklar, çılgınca düşlemler, yoz polis uygulamaları, engizisyon ve zorba uygulamalar!

Sırtını ahlaksız basına dayamak, Paris’in tüm ipsizlerince savunulmaya boyun eğmek de bir suç; işte ipsizler takımı, hukukun ve yalın gerçeğin bozgunu içinde, hayasızca utkuya ulaşıyor. O tüm dünya önünde yanlışı zorla benimsetmek gibi düşüncesizce bir komplo tezgâhlarken, kendisini özgür ve dürüst ulusların başında yiğit bir ordu olarak görmek isteyenleri Fransa’yı bulandırmakla suçlamış olmak da bir suç. Kamuoyunu saptırmak, yoldan çıkarılmış olan kamuoyunu, onu sabuklamaya götürecek ölçüde bir ölüm görevinde kullanmak da bir suç. İçinden atamaması durumunda insan haklarının savunucusu büyük ve özgürlükçü Fransa’nın ölmesine yol açacak iğrenç Yahudi düşmanlığının arkasına sığınarak küçükleri ve alçakgönüllüleri zehirlemek, tutuculuk ve hoşgörüsüzlük tutkularını azdırmak da bir suç. Kin yolunda yurttaşlığı sömürmek de bir suç, son olarak; tüm bilim gerçek ve adalet çağını oluşturma yolunda iş başındayken, kılıcı çağdaş Tanrı yapmak da bir suçtur.

Öylesine tutkuyla istediğimiz bu gerçeği, bu adaleti böyle tokatlanmış, daha da aşağılanmış, daha da karartılmış görmek ne büyük bir acı! M. Scheurer-Kestner’in ruhunda bir çöküş olması gerektiğini sanıyorum; inanıyorum ki sonunda bir pişmanlık, Senato’daki sorgu gününde devrimci bir biçimde davranmamış, yani her şeyi yerle bir etmek üzere tüm torbayı boşaltmamış olmanın pişmanlığını duyacaktır. Büyük bir dürüst adam, hayatı boyunca onurlu oldu, kendisine gün gibi ortada göründüğünde gerçeğin kendi kendine yettiğine inandı. Çok yakında güneş parlayacağına göre, ne diye her şeyi altüst etsindi? İşte bu güvenli inanç yüzünden öylesine acı bir biçimde cezalandırıldı. Yüce bir onur duygusuyla General Gonse’un mektuplarını yayımlamak istememiş olan Yarbay Picquart için de aynı şey geçerli. Kendisi disipline saygılı kalırken, üstlerinin kendisini çamura buladığı, davasının soruşturmasını, hem de en beklenmedik en aşağılayıcı biçimde, onların yaptığı düşünülürse, bu kaygılar onu daha da onurlandırır. Şeytan bildiğini yaparken, iki kurban, iki iyi insan, iki arı yürek işi Tanrı’ya bıraktı. Yarbay Picquart konusunda, şu yüz kızartıcı işin yapıldığını da gördük: Bir Fransız mahkemesi bir muhbirin bir tanığa herkesin önünde saldırmasına, onu işlenen tüm hatalardan suçlamasına izin verdikten sonra, bu tanık yüzleşmek ve kendini savunmak üzere salona alındığı zaman, kapalı oturuma geçti. Açıkça söylüyorum ki, bu da fazladan bir suçtur ve bu suç evrensel bilinci ayaklandıracaktır. Gerçekten de, askerî mahkemelerin çok tuhaf bir adalet anlayışı var.

İşte basit gerçek bu Sayın Başkan ve tüyler ürpertici, başkanlık döneminizde bir leke olarak kalacak. Bu işte hiçbir yetkiniz bulunmadığını, Anayasa’nın ve çevrenizin tutsağı olduğunuzu sanıyorum. Gene de insani bir göreviniz yok değil, bu görevi düşünecek ve yerine getireceksiniz. Ayrıca, utku konusunda en küçük bir umutsuzluğa kapıldığım için söylemiyorum bunu. En şiddetli kesinlikle yineliyorum: Gerçek su yüzüne çıkıyor ve hiçbir şey onu durduramayacak. Olay ancak bugün başlıyor, çünkü konumlar ancak bugün açık olarak ortaya çıktı: bir yanda, ışığın parlamasını istemeyen suçlular; öbür yanda, ışığın parlaması için canlarını verecek doğrucular. Gerçek toprağın altına kapatıldığı zaman, orada öyle bir toplanır öyle bir patlama gücü kazanır ki, patladığı gün her şeyi kendisiyle birlikte havaya uçurur. İleride, yıkımların en gümbürtülüsünün hazırlanıp hazırlanmadığını göreceğiz.

* * *

Ama bu mektup çok uzun oldu, Sayın Başkan, bitirme zamanı geldi.

Yarbay Du Paty de Clam’ı başlangıçta belki de bilinçsiz olarak (buna inanmak isterim) yargı yanlışının şeytansı işçisi olmakla, daha sonra da, üç yıldan beri, uğursuz yapıtını en tuhaf ve en çetrefil dolapları çevirerek savunmuş olmakla suçluyorum.

General Mercier’yi, en azından düşüncesizlik yüzünden, yüzyılın en büyük haksızlıklarından birine suç ortağı olmakla suçluyorum.

General Billot’yu Dreyfus’ün suçsuzluğunun kesin kanıtlarını elinde bulundurduğu halde bunları hasıraltı ettiği, siyasal bir amaçla ve güç durumdaki genelkurmayı kurtarmak amacıyla insanlığa ve adalete karşı suç işlemiş olmakla suçluyorum.

General de Boisdeffre’le General Gonse’u, birinci olarak hiç kuşkusuz kilise tutkusuyla, ikinci olarak da Savaş Bakanlığı dairelerini kutsal ve dokunulmaz yasalar sandukasına dönüştüren birlik duygusu nedeniyle, aynı suça ortak olmakla suçluyorum.

General de Pellieux ile Binbaşı Ravary’yi haince, yani korkunç derecede yanlı bir soruşturma yapmakla suçluyorum; hele İkincisinin raporu budalaca bir gözüpekliğin ölümsüz anıtı olarak çıkıyor karşımıza.

Üç yazı uzmanını; Belhomme, Varinard ve Couard beyleri, bir hekim incelemesi sonunda görme ve yargılama işlevlerinde bir rahatsızlık olduğu bildirilmediği sürece, aldatıcı ve hileli raporlar düzenlemiş olmakla suçluyorum.

Savaş Bakanlığı dairelerini, özellikle L’Éclair ve L’Écho de Paris gazetelerinde, kamuoyunu yanıltmak ve kendi kusurlarını örtmek amacıyla iğrenç bir kampanya yürütmüş olmakla suçluyorum.

Son olarak, ilk Savaş Kurulu’nu bir sanığı gizli kalmış bir belgeye dayanarak cezalandırması nedeniyle hukuku çiğnemiş olmakla, ikinci Savaş Kurulu’nuysa, bu yasadışı emir üzerine, bir suçluyu bile bile aklayarak yargı suçu işlemekle suçluyorum.

Bu suçlamaları yöneltirken, kendimi hakaret suçlarını cezalandıran 29 Temmuz 1881 tarihli basın yasasının 30 ve 31’inci maddelerinin kapsamına soktuğumu biliyorum. Bu tehlikeye isteyerek atılıyorum.

Suçladığım insanlara gelince: onları tanımıyorum, hiçbir zaman görmedim, kendilerine ne hıncım var ne de kinim. Benim için önemsiz varlıklar, toplumsal kötülük ruhlarından başka bir şey değiller. Burada yerine getirdiğim edimse, gerçeğin ve adaletin patlamasını çabuklaştırmak için başvurduğum devrimsel bir yol yalnızca.

Benim tek bir tutkum var, öylesine çok acı çekmiş ve mutluluğu hak etmiş olan insanlık adına, ışık tutkusu. Ateşli karşı çıkışım ruhumun çığlığından başka bir şey değil. Beni ağır ceza mahkemesine çıkarmayı göze alsınlar ve soruşturma gün ışığında, apaçık yapılsın.

Bekliyorum.

Derin saygılarımın kabulünü dilerim, Sayın Başkan.

Émile Zola
13 Ocak 1898
L’Aurore Gazetesi

Künye

Émile Zola (2014), Suçluyorum, Çev. Tahsin Yücel, IV. Basım, İstanbul: Can Yayınları

Dipnotlar

[1] O dönemde askeri mahkemelere Savaş Kurulu (Conseil de guerre) adı verilmekteydi. (Ç.N.)

[2] Gerçekte söz konusu olan bir mektuptur ama hep “bordro” (bordereau) olarak geçer. (Ç.N.)