Meselemiz, akademik kitap incelemesi / eleştirisi nedir, ne işe yarar ve en önemlisi nasıl yapılır sorusu üzerine. Türkiye akademi camiasında kitap eleştirisi meselesi genellikle yayımlanan dergilerin son kısımlarında kıyıda köşede kalmış, yüksek lisans ve doktora yapan kimselerin veya araştırma görevlisi statüsünde olanların “tenezzül ettiği” ve çoğu kez bahsedilen kitabın içinden birebir alıntılar yapılarak bir özet geçilmiş hâli olarak karşımıza çıkmakta. Akademik unvanda yükselmeler katedildikçe vazgeçilen bu yayım türünün sahiden ne gibi kıstasları var, nelere dikkat edilmeli diye Türkçe kaynaklarda bir araştırma yaptığımızda tabi ki kayda değer metinler göremedik. İş başa düştü diyerek, bu alanda İngilizce konuşulan akademik dünyada ne gibi şeyler yazılmış diye araştırmaya başladık. Yirmiden fazla kaynak tarayıp söz konusu kaynaklardan süzülerek sekiz ayrı kaynağı dikkate alıp, “Akademik kitap eleştirisi nedir?”, “Kitap eleştirisi yazma süreçleri nelerdir?”, “Kitap eleştirisi yazarken nelere dikkat edilmeli?”, “Kitap eleştirisinin farklı türler için formatları nasıl olmalı?” gibi sorulara cevaplar vermeye çalıştığımız arşivlik bir derleme çeviri çalışma ortaya çıkardık. Derlemeleri Talha Dereci ve Müleyke Vural gerçekleştirdi, derlenen metinleri Müleyke Vural çevirdi. Akademik kitap eleştirisi hakkında sosyalbilimler.org olarak hazırladığımız bu arşivlik çalışmanın okurlara ve akademi camiasına faydalı olması ümidiyle.

Talha Dereci
editor@sosyalbilimler.org
Genel Yayın Yönetmeni

Kitap Eleştirisi Nedir?

Akademik kitap eleştirisi, belirli bir kaynağı betimlemeyi, analiz etmeyi ve değerlendirmeyi sağlayan ayrıca bu analizleri ve değerlendirmeleri desteklemek için detaylı dayanak sunan formel bir yazıdır. Bununla beraber bir eleştiri, ele aldığı kitabın benzer konuya ilişkin diğer kitaplarla kıyaslanabilecek noktalarını veya kitabın anlayışımıza ne tür bir ışık tuttuğunu açıklar (Trent University Academic Skills, 2017).

Kitap Eleştirisi Ne Değildir?

Kitap Eleştirisi Özet Değildir: Kolay yoldan bu ayrımı yapacak olursak, kitap eleştirisi doğası gereği değerlendirme temelli bir duruş benimsemeli ve kitabın kendisiyle karşılıklı etkileşim içinde olmalıdır. Kitap özeti ise kitabın muhteviyatına dair sıkıştırılmış bir yeniden sunumdur. Eleştiride, genel olarak kitabın konusu belirtilir ve ardından çalışma değerlendirilmeye başlanır, içeriğine dair bazı noktalar desteklenir veya tenkit edilir. Fakat özet söz konusu olunca kitabı konsantre hâle getirerek, her bir bölümün temel meselesini bir-iki paragrafla anlatarak kitabı 7-10 sayfaya “sıkıştırırız”. Üyelerine haftalık olarak kitap özeti sunan bir site, özetin işlevini şöyle açıklar: “[Özet] Yeni ve önemli yayınlar hakkında piyasayı takip edebilmenizi ve bilgi sahibi olmanızı sağlar. Belli bir özeti okuduktan sonra kitabın ne hakkında olduğunu ve düşünceleri nasıl geliştirdiğini öğrenirsiniz. Böylelikle ihtiyacınıza hitap edip etmediğini anlamanızda ya da ileride çalışmalarınıza faydalı olursa diye satın alıp almamaya karar vermenizde etkilidir” (Zaspel, 2014).

Kitap Eleştirisi Rapor Değildir: Kitap eleştirisi, rapordan da farklıdır. Özellikle çeşitli dillere ilişkin edebiyat öğrenciliği geçmişi olan kimselerin bu ayrıma dair hayal kırıklığı dolu bir öğrenme süreci vardır. Vazgeçilmez olan, kitap eleştirisi ödevleri muhteşem bir okuma akabinde haklı olarak AA beklentisi ile teslim edilir, fakat gelen not D’dir. Tam olarak bu sukût-u hayalin ardından öğrenci kendisinden beklenen şeyin ne olduğunu öğrenir. Şayet sizden bir kitap raporu isteniyorsa, yapmanız gereken şey yazara, varsa hikâyenin olay örgüsüne ya da tartışılan fikirlere dair ana detaylara yer vermenizdir. Fakat bir kitap eleştirisi dendiğinde durum farklılaşır. Ufak bir özetin peşinden, asıl yer vermeniz beklenen bölümler şöyledir; yazarın niyeti, tematik unsurlar, semboller, metnin tarihsel bağlamı ve benzeri tartışılan meseleye dair yazarın tutumu, tartışılan mesele kadar değerlendirilmelidir eleştiride. “Yazar meseleye karşı ön yargılı mıdır yoksa konuyu ayrıcalıklı tutup savunur mu?” sorusu bir kitap eleştirisinde cevap verilmesi gereken sorulardan birisidir. Özetle rapor ve eleştiri ayrımını şöyle yapabiliriz; kitap raporu yazarın evveliyatına dair kısa bir açıklama ve kitabın temasına dair bir özet içerir, kitap eleştirisi ise metinde geçen fikirlerin veya temanın daha derin bir şekilde ve (olumlu-olumsuz) değerlendirme amacı ile analiz edilmesidir (Custom Paper).

Kitap raporu-kitap eleştirisi 4 temel fark içerir.

1. Uzunluk: Özet 200-250 kelime arasında tutarken, eleştiri basit bir metinse 200’den başlayıp, metnin derinliği yoğunlaştıkça 1000+ kelimeye çıkan bir aralıkta kelime içerebilir.
2. Akademik Seviye: Kitap raporu K-12 denen anaokulundan 12. sınıfa kadar olan seviyedeki eğitim düzeylerinde verilen bir görevdir. Kitap eleştirisi ise daha çok üniversite ve üstü eğitim düzeyleri için uygundur.
3. Yapı: Rapor ve eleştirinin yapıları birbirine benzer. İlk olarak yazar ve kitap tanıtılmalı, kitabın ne zaman ve hangi yayınevi tarafından basıldığı belirtilmelidir. İkisinde de temel düşüncelere yer verilmelidir.
4. Mesaj: Eğer özet ve rapor yazıyorsanız, basit bir şekilde kitabı sunmalı, temel fikrini belirtmelisiniz. Şayet yazdığınız bir eleştiri ise, kitabı beğenip beğenmediğinizi, okura önerip önermediğinizi nedenleri ile anlatmalısınız (Private Writing, 2013).

Kitap Eleştirisi Sinopsis Değildir: Kitap eleştirisi bir çeşit sinopsis de değildir. Eleştiriyi sinopsisten farklı kılan en büyük özellik neyin anlatıldığıdır. Sinopsis, metindeki olayları sıralarken, eleştiri temaya odaklanır. İkisi de kitapta olup bitene yer verir fakat eleştiri daha çok “neden?” sorusuna yönelir ve görünenin ardındaki anlamı arar; “Yazar burada ne demek istemiştir?”, “Okuyucu burada metne nasıl yaklaşmalıdır?” ve benzeri. En iyi eleştiri, kitabı tümüyle göz önüne sermeyendir. Kitabı yeniden kısa bir şekilde yazmak, sinopsisin yapacağı şeydir. Sinopsis, değeri küçümsenecek bir şey değildir. Kitabın içeriğini söyleyerek, kitabın okuyucunun ihtiyacıyla örtüşüp örtüşmediğini belirtir. Uygun yerde kullanıldığında amacına etkili bir şekilde hizmet eder. Burada sorun, sinopsis (rapor, özet) ile eleştirinin karıştırılması, sinopsisin uygun yerde sunulmaması ve bunu takiben dar kalarak beklentiye cevap verememesidir (Armstrong, 2013).

Kitap Eleştirisinin Mevcut Yeri ve Geleceği Nedir?

Akademik kitap eleştirisi okurları yeni kitaplardan haberdar etme ve internet ve yayımcılar tarafından sağlanan büyük kataloglar üzerinden okuma tercihlerini keşfetme konusunda onlara kılavuzluk etme konusunda önemli bir role sahiptir. Eleştirmenin omzuna yüklenen kitap eleştirisi sürecinin ilgilisi olan çoğu kimsenin (okuyucular, yazarlar, dergi editörleri, yayıncılar) beklentisi ile, önceden belirlenen kelime limiti sınırları içinde, dengeli, ilgi çekici ve bilgilendirici bir eleştiri üretmek kolay bir iş değildir. Bazı kitap eleştirisi editörleri, kitap eleştirmeyi bir güzel sanatlar dalı olarak tasvir eder.

Kimilerine göre akademik kitap eleştirisi bir kitabın içeriği, niteliği, anlamı ve değerini izah edip bu kriterleri eleştirel bir gözle değerlendiren akademik bir yazın biçimidir. Yapısı sağlam kurulmuş bir kitap eleştirisi anlam dolu bir bakış açısı sağlayabilir ve herkesin takdirini toplar; fakat “[…] kötü eleştiri senin elinde patlar, sadece yazarınkinde değil.” Zayıf kitap eleştirilerinde teşhis edilen çoğu sorun, eleştirmenin zayıf değerlendirmeleri ve zayıf yazma becerilerine atfedilebilir. Fakat, bu sorunlar bazen de eleştirmenin kitap eleştirme sürecini tam anlamıyla idrak edememesinden de kaynaklanabilir. Kitap eleştirme sürecinin amacını ve önemini anlamak, eleştiriyi şekillendirirken eleştiri yazarına çok daha geniş bir bakış açısı sağlar.

Kitap eleştirisinin geleceği belirsizdir. Yakın zamanlarda, kitap eleştirisinin bariz bir şekilde faydasız oluşu, edebî bir biçim olarak popülerliğini düşürmüştür. Geçmişte kitap eleştirileri, kütüphanecileri ve yeni kitapları gözleyen okuyucuları bilgilendirme noktasında pek çok amaca yönelik hizmet ederdi. Şimdilerde ise, internet çağında, kütüphaneciler ve okuyucular yayımcıların aracısız, doğrudan hedefi haline geldi. Ayrıca, kitap eleştirisi, profesyonel akademinin hiyerarşik sıralamasında pek de yüksek yerlerde bulunmuyor. Akademik kurumlar çalışanlarına kitap eleştirilerine mukabil puan vermiyor genellikle.

Kitap eleştirilerinin geleceğini etkileyen diğer bir etmen ise enformasyon teknolojisidir. Bu gelişme ile, neyin eleştirildiği kadar eleştirinin nasıl sunulacağı da gündem meselesi olmuştur. İnternette yayımlanmak üzere kitap eleştirisi çağrıları yapılmış, bu da eleştirilerin hem erişilebilirliğini hızlandırmış hem de tartışma kolaylığı sağlamıştır. Online yayım ile basılı alanda yarış hafiflemiş ve eleştiriler “yeni” biçimlere kavuştuğu gibi kelime limitinin sınırlarını da esnetilmiştir. Ayrıca dergi editörleri gittikçe artan oranda, eleştiri için çeşitli enformasyon teknoloji kanallarına yönelmeye başladı. Dergilerin kitap eleştirisi kısımları, video ve web sitesi gibi enformasyon teknoloji kanallarının eleştirilerine de yer vermek üzere alan açıyor artık (Lee, Alexander D. et al., 2010: 57–69).

Kitap Eleştirisi Yazma Süreci

Kitap eleştirisi yazmak yayıma giden en kolay ve en hızlı yol değildir sadece. Ayrıca, yazma becerilerinizi iyileştirmek, analitik düşünme kabiliyetinizi geliştirmek, dergilerin yayım süreçlerinin nasıl işlediğini öğrenmek ve editörlerle tanışmak için de iyi bir yoldur. Çoğu kütüphane, eleştirisi yapılmamış kitabı satın almadığından ve çoğu birey, eleştirisini okumadan kitaba yaklaşmadığından, kitap eleştirmek alanınızı kesinlikle kalkındıracaktır.

O hâlde kitap eleştirisi yazma süreçlerine bir göz atalım.

Öncelikle kitap seçimi. Alanınızla ilgili bir kitap seçin. Kitabın konusunun geçmiş bilgilerinizi çağrıştırmasına özen gösterin. Kitabın yakın geçmişte, yani son 2-3 yıl içinde basılmış olmasına dikkat edin. Güvenilir bir yayınevi tercih edin, mesela üniversite işbirliği olan yayınevleri saygın kabul edilir genellikle.

Eleştirinizi göndermek üzere matbu veya online mecra seçimi. Alanınız ile ilgili eleştiri yayımlayan ya da yayımlamış olan birkaç farklı mecra belirleyin. Bunu yapmanın bir yolu da şayet erişime açıksa, online makale veri tabanlarını taramaktır. Taramayı yaparken alanınızla ilgili birkaç anahtar kelime kullanarak, araştırmanızı sınırlandırın ve bulduğunuz mecraları not edin.

Eleştirinizi yazmaya başlamadan önce, söz konusu mecraların kitap eleştiri editörleriyle iletişime geçin. Bu standart bir uygulama olarak mühimdir, zira çoğu mecra kendileri talep etmeden onlara gelen eleştiri yazılarını kabul etmezler. Kimse emek verip yazdığı bir kitap eleştirisini, “biz talep etmeden gelen eleştiri yazılarını kabul etmiyoruz” ya da “bu kitabın eleştirisi önümüzdeki sayıda zaten yayımlanacak” karşılığını duymak için yazmak istemez.

Bu sebeple, hedeflediğiniz mecranın kitap eleştirisi editörlerine eleştirmek istediğiniz kitapla birlikte bu eleştiri için sahip olduğunuz yetkinliği belirten bir mail atınız (iletişim bilgileri çoğu mecranın internet sitesinde bulunur). Bu mail iki cümleyi geçmemeli; “X kişisi tarafından Y tarihinde basılmış Z başlıklı kitaba ilişkin eleştiri yazdığım takdirde kabul edip etmeyeceğiniz hakkında bilgi almak istiyorum. Hâlihazırda, A üniversitesinde B (kitapla ilişkili) konusu üzerine tezimi yazmaktayım.”

Editörle iletişime geçmenizde fayda teşkil eden diğer bir sebep ise, genellikle eleştirmenlerin sizin için kitabı ücretsiz bir şekilde temin etmesidir. Yayınevleri eleştirileri yapılması için kitaplarını doğrudan ilgili mecralara gönderir zaten şayet editör sizi doğrudan yayıneviyle iletişime geçirirse kitap doğrudan size gelecektir. Elbette, eğer kitabın kütüphaneden alabileceğiniz bir baskısı var ise eleştiriyi yazmaya başlamak için kitabın gelmesini beklemenize gerek yoktur. Eğer kitabı ücretsiz alırsanız, muhakkak eleştirisini yazmalısınız. Şayet yazmazsanız, editör bu takındığınız tutumdan dolayı bir daha size kitap göndermeyecektir.

Editör gönderdiğiniz maile olumlu döndü ise, belli bir süre içinde sizden eleştiri metnini isteyeceklerdir. Bu durumda, mecranın metin teslimine ilişkin bir kılavuzunun olup olmadığını muhakkak sorun. Özellikle de metnin ne kadar uzunlukta olması gerektiğini öğrenin.

Eğer editör mezkûr kitabın eleştirisinin şu an yapılmakta olduğunu söyledi ise, ya not ettiğiniz diğer mecralara yönelin ya da yayınevine, bahsettiğiniz konuya ilişkin eleştirilmesini istedikleri bir kitabın olup olmadığını sorun. Size buna cevaben bir kitap önerisinde bulunurlarsa, bu kitabı yazma zorunluluğunuzun olmadığını bilin, fakat net bir şekilde kararınızı belirtmeniz gerekir. “Öneriniz için müteşekkirim, fakat tezime yoğunlaşmaya karar verdim” demek mükemmelen kabul edilebilir bir cevaptır.

Kitabı okuma sürecine gelecek olursak… Başlığa ilişkin (kitap, başlığın sunduğu ile örtüşüyor mu?), içindekiler kısmına ilişkin (kitap, sunacağını söylediği her şeyi sundu mu?), önsöze ilişkin (bu bölüm, kitap hakkındaki en zengin bilgi kaynağıdır) ve dizine ilişkin (doğru mu, kapsamlı mı, derin mi?) notlar alın.

Okumayı yaparken aklınızda şu sorular olsun:

1. Kitabın argümanı ne?
2. Kitap sunmayı iddia ettiği şeyi sunuyor mu?
3. Kitap alana bir katkı sunuyor mu?
4. Kitap alana dair güncel tartışmalarla ya da akımlarla ilişkili mi, eğer öyleyse ne ölçüde?
5. Kitabın temellendiği teorik köken veya düşünce ekolü ne?
6. Kitap iyi yazılmış mı?
7. Kitapta geçen terimler nelerdir ve bu terimler açıklanmış mı?
8. Bilgiler ne ölçüde sahih (örneğin; dipnotlar, kaynakça, tarihler)?
9. Bu kitaptan faydalanabilecek kitle kimlerden müteşekkil?
10. Kitap alandaki diğer kitaplarla kıyaslandığında ortaya ne çıkıyor?
11. Şayet bu bir ders kitabıysa, hangi dersler için uygundur ve kitabın yapısı ve örnekleri ne ölçüde açıktır?

Yazarın geçmişi, kaleme aldığı diğer kitapları, üniversite iştirakleri, tez danışmanlıkları vb. bilgilerine dair internet ortamında bir araştırma yapmak için harcanan vakte değer. Zira bu size elverişli bir bağlam sağlayacaktır.

Sırada plan yapmak var. Kitap eleştirileri genellikle 600-2000 kelime arasında yazılır. Genellikle en iyi uzunluk 1000 kelimedir, zira açmaza girmeden metni tamamlamak için 1000 kelime yeterlidir. 20 sayfalık bir kitap eleştirisi yazmanın lüzumu yoktur çünkü özgeçmişinizde daha iyi duracak olan akademik makalelere zaman harcamak daha makûldür.

Kimisi eleştiri metninin, bir ayda tamamlanabileceğini söyler; iki hafta kitabı okumak için, bir hafta eleştiri metnini planlamak ve taslak hazırlamak için, bir hafta da yazmak için ayrılabilir.

Çoğu kişi makale yazarken taslak oluşturmaz. Fakat kitap eleştirinizi yazmadan önce bir taslak çıkartmayı denemenizi tavsiye ediyorum. Bu sizi amacınız dâhilinde tutacaktır ve akademik makale formatının dışına çıkmanızı engelleyecektir (Belcher).

Kitap Eleştirisi Yazılırken Nelerden Kaçınmalı?

Kitabı okumanızın ardından, eleştirisini yazmak için 1-2 haftadan fazla beklemeyin. Kitabı okuma ve eleştirisini yazma süreçleri arasında oluşacak uzun zaman dilimi hem sizin hem yazarın zararına olacaktır. Zaten kitap eleştirisi gibi kısa bir metin yazmanın mantığı, ürünü çabucak ortaya koymaktır. Bir dergiye metin göndermek evet biraz tedirgin edicidir fakat makaleyi yazmak için masanın başında daha çok oturmak bu stresi azaltmayacaktır.

Masanın başına oturduktan sonra, yapılacaklar kısmen aşikârdır ama kaçınılması gereken noktaları kulağınıza fısıldayan olmaz genellikle. O hâlde, eleştiri yazarken uzak durmanız gereken beş tehlikeli tuzaktan bahsedelim.

Metni değerlendirin, sadece özetlemekten kaçının. Metnin demek istediklerine dair veciz ifadeler oldukça önemlidir, fakat eleştiri dediğimiz şey metni yargılar. Kitap alana bir katkı sağlıyor mu? Bilgimize bilgi katıyor mu? Bu kitap okunmalı mı, evet ise, kimler tarafından? Eleştiri derken illâki negatif yorumlardan bahsetmiyoruz; örneğin, metnin güncel tartışmalarla ne ölçüde ilişkili olduğunu açıklamak da bir eleştiridir.

Kitaptaki her şeyi eleştiri metninize dâhil etmeyin. Diğer bir deyişle, içindekiler kısmını eleştiri metninizin yapılandırıcı unsuru olarak kullanmayın. Metninizi, kitabın öne sürdüğü fikir ya da sizin kitap hakkında öne sürdüğünüz fikir etrafında geliştirin.

Kitabı, sizin değil, kitabın niyeti doğrultusunda ele alın. Yazarı, “Yazar şu şekilde yazmış olmalıydı” düşünceniz doğrultusunda suçlayarak eleştirmeyin. John Updike da konuya ilişkin şöyle der; “Kendinizi herhangi bir geleneğin bekçisi, herhangi bir tarafgirliğin infazcısı, herhangi bir ideolojik muharebenin savaşçısı, herhangi bir şeyin düzeltme memuru olarak düşünmeyin”.

Yukarıda dediğimiz gibi kitaptaki boşluklara gereğinden fazla yer ve zaman ayırmayın. Zira kitap 200-500 sayfa arasında olacağından, ele alınan konuların zengin bir şekilde işlenebilmesi zaten mümkün değildir. Bununla birlikte çoğu kitap eleştirisinin asıl odağı ne yazık ki, kitabın konuyu etraflıca ele almayışına yoğunlaşır. Diyelim ki kitap etnisite ve film üzerine ise ve Latinos’a dair bir bölüm içermiyorsa, yukarıdaki eleştiride sonuna kadar haklısınızdır. Fakat yine de lafı fazla uzatmamaya dikkat edin. Eleştirmenlerin bir başka tiki ise yazarın alıntılamadığı kitaplardır. Eğer kaynakçayı, salt kendi bilginizi göstermek üzere kullanıyorsanız, okur bunun elbette ki farkına varır. Bu sebeple, bu türden eleştirileri de kısa tutun. Kitaptan çokça alıntı yapmayın. Alıntılayacağınız kısmı başka sözcüklerle yeniden anlatmayı deneyin. Aslında, ufak diyalog cümleleri dışında alıntı yapmamak en iyisidir (Belcher).

Kitap Eleştirisinin Formatı Nasıl Olmalıdır?

Kitap eleştirisinin klasik yapısı şu şekildedir:

1. Kitaba dair tam teşekküllü bir başlık atılmalıdır (yani; yazar, yayımcı, basılan yer, basım tarihi, edisyon bilgisi, sayfa sayısı, ISBN ve fiyatın yer aldığı bir başlık).
2. Bir paragraf, kitabın ana tezini açıklamak ve yazarın kitapta belirttiği amaca ulaşıp ulaşmadığını anlatmak için ayrılabilir.
3. Bir veya iki paragraf, kitabı özetlemek için yazılabilir.
4. Bir paragraf, kitabın güçlü yönleri ele alabilir.
5. Bir paragraf, kitabın zayıf yönlerinden bahsedebilir.
6. Bir paragraf da, kitabın güçlü ve zayıf yönlerine dair sizin değerlendirmelerinizi içerebilir (Belcher).

Farklı Türler İçin Eleştiri Yazmaya Dair İpuçları

Buraya kadar genel olarak eleştirinin mantığı ve yapısını ele aldık. Şimdi de kurgu, biyografi ve düzyazı gibi birbirinden farklı türlere ilişkin eleştirileri, bu türlerin birbirlerinden ayrıştıkları noktalar bağlamında özelleştirerek nasıl daha nitelikli kılabileceğimize dair ipuçlarına bakalım.

Kurgu: Kurguları eleştirirken, yazarın karakterleri, olay örgüsünü, diyalogları, mekânı ve zamanı nasıl ele aldığını analiz edin. Olay örgüsü ne ölçüde dikkat çekiyor? Klişe bölümleri var mı yoksa daha orijinal mi geliyor? Olay örgüsünde açıklığa kavuşturulmamış olaylar var mı? Yazar olay örgüsünü kitap boyunca sürdürebiliyor mu? Olay örgüsü kafa karıştırıcı mı? Karakterlerin inandırıcılığı ne ölçüde? Karakterleri önemseyebiliyor musunuz? Özellikle diyaloglarda, karakterleri birbirinden ayırt edebiliyor musunuz, yoksa karakterler karışıyor mu? Kitap, aynı tür içindeki diğer kitaplarla kıyaslandığında ortaya neler çıkar? Yazar, mekân ve zaman boyunca bir mod oluşturabilmiş mi? Eylemler görsele dökülebilir mi? Şayet mizah var ise, amacına uygun yapılmış mı? Anlatım, kitap boyunca tutarlı seyrediyor mu? Yazı tarzını açıklayın ve mekân-zamanın hikâye üzerinde bir etkiye sahip olup olmadığını belirtin.

Biyografi: Biyografilerde, kişinin hangi yönlerinin vurgulandığına bakın ve ana fikrin nasıl geliştirildiğini çözmeye çalışın. Yazarın bakış açısını ve kişiye dair yoğun bilgi sahibi olup olmadığını tartışın.

Düzyazı: Düzyazılara dair eleştiri yazarken, konunun işlenişini keşfetmeniz ve yazarın konuya odaklanıp odaklanmadığını anlamınız gerekir. Kitap ilgi çekici mi? En ilgi çekici ya da en bilgilendirici bölümler hangileri? Kitaptaki bilgiler ne ölçüde sahih? Kitaptaki bilgiler nesnel bir şekilde mi verilmiş? Bilgiler ne ölçüde tarafsız verilmeli? Yazar araştırmasında ne ölçüde titiz davranmış? Kitapta sunulan bilgiler ne ölçüde kullanışlı? Kitap, aynı tür içindeki diğer kitaplarla kıyaslandığında ortaya neler çıkar? Kitabın eski kitaplara kıyasla nitelik bakımından durumunu ortaya koyun. Kullanılan kaynaklara bakmak ve yazarın bakış açısını anlamak da faydalı olacaktır (Your Dictionary).

Kaynakça

• Armstrong, Sheldon. (2013, August 20). “Book Review vs. Book Synopsis: What’s The Difference”, Info Tainment News, Link: http://infotainmentnews.net/2013/08/20/book-review-vs-book-synopsis-whats-the-difference. [Erişim Tarihi: 01/09/2017]
• Belcher, Wendy Laura. How to Write an Academic Book Review, Link: https://wendybelcher.com/writing-advice/how-to-write-book-review. [Erişim Tarihi: 04/09/2017]
• Custom Paper. Book Report or Book Review: Explanation, Link: https://custompapers.com/book-report-review. [Erişim Tarihi: 02/09/2017]
• Lee, Alexander D.; Green, Bart N.; Johnson, Claire D.; Nyquist, Julie. (2010). “How to Write a Scholarly Book Review for Publication in a Peer-Reviewed Journal”, The Journal of Chiropractic Education, No: 24, Vol: 1, 57-69. DOI: 10.7899/1042-5055-24.1.57
• Private Writing. (2013, October 16). “A Book Report vs. a Book Review”, Private Writing Blog. Link: https://www.privatewriting.com/blog/book-report-vs-book-review. [Erişim Tarihi: 03/09/2017]
• Trent University Academic Skills. (2017). “How to Write Academic Reviews”, Trent University How Guides. Link: https://www.trentu.ca/academicskills/how-guides/how-write-university/how-approach-any-assignment/how-write-academic-reviews. [Erişim Tarihi: 01/09/2017]
• Your Dictionary, Guide to Writing a Book Review, Link: https://grammar.yourdictionary.com/style-and-usage/guide-to-writing-a-book-review.html. [Erişim Tarihi: 05/09/2017]
• Zaspel, Jim. (2014, April 21). “What’s the Difference Between a Book Summary and a Book Review?”, Books at a Glance, Link: https://www.booksataglance.com/blog/whats-the-difference-between-a-book-summary-and-a-book-review. [Erişim Tarihi: 03/09/2017]